Agentuurovereenkomst

Agentuur is de term die wordt gebruikt wanneer een handelsagent optreedt als tussenpersoon bij het tot stand brengen van (handels)overeenkomsten tussen de opdrachtgever, ook wel de 'principaal' genoemd, en derden. De handelsagent sluit in dat geval de overeenkomst met de derde uit naam van de principaal.

Een agentuurovereenkomst regelt de relatie tussen een handelsagent en zijn principaal. De handelsagent ontvangt voor zijn diensten een vergoeding. Meestal in de vorm van een provisie of commissie (over bijvoorbeeld de gerealiseerde omzet).

Agentuurovereenkomst versus arbeidsovereenkomst

Hoewel een agentuurovereenkomst enige overeenkomsten vertoont met een arbeidsovereenkomst, is er een belangrijk verschil: de afwezigheid van een gezagsverhouding tussen de partijen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een werknemer, die gebonden is aan de instructies van zijn werkgever, heeft een handelsagent de vrijheid om zelf te beslissen hoe hij zijn werkzaamheden uitvoert. Hoewel de handelsagent wel een vergoeding ontvangt, is hij niet in dienst van de principaal.

Dat een agentuurovereenkomst overeenkomsten met een arbeidsovereenkomst heeft, kan ertoe leiden dat een agentuurovereenkomst in de rechtspraak in sommige gevallen aangemerkt wordt als een “verkapte’ arbeidsovereenkomst. Dit kan arbeidsrechtelijke gevolgen met zich meebrengen. Om dit te voorkomen is het van groot belang om een goede agentuurovereenkomst op te stellen waarin de gezagsverhouding tussen partijen wordt uitgesloten en de handelsagent de vrijheid heeft om zijn werkzaamheden uit te voeren.

Wat is een agentuurovereenkomst?

De agentuurovereenkomst regelt de relatie tussen een handelsagent en zijn opdrachtgever. Omdat de handelsagent over het algemeen als ‘zwakkere’ partij (net als een werknemer) gezien wordt, is de agentuurovereenkomst niet geheel vormvrij. In de wet zijn er (dwingendrechtelijke) bepalingen opgenomen die de positie van de handelsagent regelen. De wet voorziet dus in de bescherming van de handelsagent. Voldoet de agentuurovereenkomst niet aan deze bepalingen, dan kan dat voor grote problemen voor de opdrachtgever zorgen.

Agentuurovereenkomst opzeggen

Een agentuurovereenkomst kan worden aangegaan voor zowel bepaalde als onbepaalde tijd. Een agentuurovereenkomst voor bepaalde tijd komt ten einde na de afgesproken periode. Als de agentuurovereenkomst/relatie daarna (stilzwijgend) wordt voortgezet, wordt het automatisch omgezet in een agentuurovereenkomst voor onbepaalde tijd.

Een agentuurovereenkomst voor onbepaalde tijd kan worden opgezegd tegen de opzegtermijn, zoals overeengekomen in de overeenkomst. Als er geen opzegtermijn is overeengekomen in de agentuurovereenkomst, dan bepaalt de wet dat de opzegtermijn afhangt van de duur van de overeenkomst tussen de handelsagent en de opdrachtgever.

Is de duur van de overeenkomst:

korter dan 3 jaar: opzegtermijn bedraagt 4 maanden,
tussen de 3 en 6 jaar: opzegtermijn bedraagt 5 maanden,
6 jaar of langer: opzegtermijn bedraagt 6 maanden.

Klantenvergoeding handelsagent

Bij agentuur blijven de klanten, die door tussenkomst van de handelsagent, een overeenkomst sluiten met de opdrachtgever, de klanten van de opdrachtgever. De agent heeft recht op een klantenvergoeding als hij de principaal nieuwe klanten heeft aangebracht of overeenkomsten met bestaande klanten aanmerkelijk heeft uitgebreid én dit de principaal nog steeds een aanzienlijk voordeel oplevert.

Het recht op vergoeding komt echter te vervallen na één jaar na het beëindigen van de overeenkomst.

Daarnaast is voor de klantenvergoeding vereist dat de betaling van deze vergoeding, gelet op alle omstandigheden, billijk is. Hierbij speelt in het bijzonder de verloren provisie uit overeenkomsten met klanten een grote rol. Een vaste formule om een klantenvergoeding te berekenen volgt (helaas) niet uit de wet of rechtspraak; alle omstandigheden worden daarin meegenomen. Wel kunnen hier (voorafgaand) afspraken over worden gemaakt in de agentuurovereenkomst, mits deze afspraken redelijk zijn.

Agentuurovereenkomst versus distributieovereenkomst

Het is belangrijk om te weten dat een agentuurovereenkomst verschilt van een distributieovereenkomst. Hieronder vind je de belangrijkste verschillen:

Risico
Bij agentuur vertegenwoordigt de tussenpersoon (de handelsagent) de leverancier of opdrachtgever (de principaal) en handelt hij vaak namens hen. De handelsagent fungeert puur als bemiddelaar waardoor zijn risico aanzienlijk is beperkt. De distributeur is daarentegen een onafhankelijke ondernemer die uit eigen naam optreedt en zelf de risico’s draagt. De distributeur koopt de producten of diensten rechtstreeks van de leverancier of producent en sluit vervolgens zelf contracten af met afnemers. Hierdoor loopt de distributeur meer financiële risico's.
Klantenvergoeding bij beëindiging
Na het beëindigen van de agentuurovereenkomst heeft de handelsagent in veel gevallen recht op een wettelijke klantenvergoeding, de klanten zijn immers klant van de principaal (gebleven). De distributeur heeft echter geen recht op deze vergoeding, de klanten zijn namelijk vaak klanten van de distributeur zelf en niet van de leverancier.
Wel of geen vrije overeenkomst
De agentuurovereenkomst is bij wet geregeld, terwijl de distributieovereenkomst als een onbenoemde/vrije overeenkomst wordt beschouwd. De wet biedt hierdoor meer bescherming aan de handelsagent. Bij het aangaan van een distributieovereenkomst hebben partijen meer vrijheid om afspraken te maken. Als deze afspraken echter niet goed zijn vastgelegd, kan dit leiden tot onzekere situaties.
Opzegtermijn
Bij een distributieovereenkomst is de gebruikelijke (contractuele) opzegtermijn doorgaans langer dan de wettelijke opzegtermijn die geldt voor een agentuurovereenkomst.

Wil je meer weten over de distributieovereenkomst of is het wellicht een geschiktere overeenkomst voor je? Check de informatie over de distributieovereenkomst of neem vrijblijvend contact met ons op.

Waarom onze ondernemingsrecht advocaten inschakelen?

Ben je van plan om als handelsagent aan de slag te gaan of ben juist principaal (leverancier of opdrachtgever) en heb je hulp nodig bij het opstellen of het beoordelen van een agentuurovereenkomst? Of is er een geschil ontstaan over een agentuurovereenkomst? Neem vrijblijvend contact op met een van onze ondernemingsrecht advocaten.

Wij hebben ruime ervaring en specialisatie op het gebied van agentuurovereenkomsten en zorgen ervoor dat alle belangrijke aspecten van de agentuurovereenkomst duidelijk en in lijn met jouw wensen en de geldende wet- en regelgeving worden vastgelegd. Of je nu advies nodig hebt over de verdeling van verantwoordelijkheden, de financiële afspraken of andere bedingen, wij staan voor je klaar om jouw onderneming te ondersteunen bij het aangaan van een succesvolle agentuurrelatie.