Per 1 juli 2014 is de Autoriteit Consument en Markt ‘open’ voor ondernemers

Bent u ondernemer en heeft u het idee dat u op een ongelijk speelveld moet concurreren met een overheid? Vanaf 1 juli 2014 kunt u terecht bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM) om een klacht in te dienen.

Vanaf deze datum geldt namelijk een belangrijke bepaling van de Mededingingswet (Mw): ‘Een bestuursorgaan bevoordeelt niet een overheidsbedrijf boven andere ondernemingen waarmee dat overheidsbedrijf in concurrentie treedt en kent het geen andere voordelen toe die verder gaan dan in het normale handelsverkeer gebruikelijk.’

U kunt uw klacht anoniem indienen en de ACM zal niet ‘zomaar’ zonder afstemming met u naar de beklaagde stappen.

Overheid: concurrent of concurrentievervalser?

Overheden verrichten in het algemeen publiekrechtelijke taken. Het Rijk, de provincies, gemeenten, waterschappen, gemeenschappelijke regelingen en zelfstandige bestuursorganen verrichten steeds meer zogenaamde economische activiteiten. Van economische activiteiten is sprake op het moment dat een dergelijke instantie in concurrentie met andere ondernemingen goederen of diensten aanbiedt op een markt. Maar liefst 83% van de lagere overheden blijkt economische activiteiten te verrichten die ook door u of andere bedrijven worden ontplooid. Veel voorkomende voorbeelden zijn: het verzorgen van groenvoorziening bij particulieren, het verrichten van adviesdiensten aan ondernemingen, het geven van (BHV-) cursussen aan ondernemingen, de exploitatie van sportaccommodaties en parkeergarages en het inzamelen van bedrijfsafval.

Einde aan overgangsperiode voor de overheid

De overheid had tot exact het midden van 2014 de tijd om hun bestaande economische activiteiten aan te passen en te voldoen aan de wettelijke gedragsregels zoals vastgelegd in de wet markt en overheid (MenO). Die gedragsregels betreffen:

  1. Integrale kostendoorberekening: overheden dienen ten minste de integrale kosten van hun goederen of diensten in hun tarieven door te berekenen.
  2. Bevoordelingsverbod: overheden mogen hun eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen ten opzichte van concurrerende bedrijven.
  3. Gegevensgebruik: overheden mogen de gegevens die ze vanuit hun publieke taak verkrijgen niet gebruiken voor economische activiteiten die niet dienen ter uitvoering van de publieke taak.
  4. Functiescheiding: daar waar een overheid zowel bestuurlijk opereert ter zake bepaalde economische activiteiten als ook zelf die activiteiten uitvoert, mogen niet dezelfde personen betrokken zijn.

Concurrentievervalsend en dus?

Op het moment dat de overheid de gedragsregels niet in acht neemt, impliceert dit niet automatisch dat de overheid in strijd handelt met de Mededingingswet. Er gelden uitzonderingen voor specifieke organisaties, zoals openbare onderwijsinstellingen, maar ook voor bepaalde economische activiteiten, voor bevoordelingen in het algemeen belang en tot slot activiteiten die vallen onder de Europese staatssteunregels. Typische overheidstaken die niet gezien worden als een economische activiteit in de zin van de Mededingingswet betreffen onder andere: handhaving openbare orde, verlening van (bouw) vergunningen, beheer en onderhoud van de openbare ruimte, het sluiten van een burgerlijk huwelijk.

Maatregelen die de ACM kan treffen in geval van concurrentievervalsing

Zijn de uitzonderingen niet van toepassing, dan kunt u een klacht indienen bij de ACM. Constateert de ACM concurrentievervalsing, dan kan zij meerdere maatregelen treffen. Hoewel de maatregelen variëren naar gelang de overtreder een overheidsorgaan dan wel een onderneming betreft, gaat het –kort gezegd- om de volgende maatregelen:

  1. Verklaren dat een overtreding heeft plaats gevonden;
  2. Een bestuurlijke boete opleggen;
  3. Een last onder dwangsom opleggen;
  4. Verplichten om allerlei gegevens aan te leveren;
  5. Een bindende aanwijzing tot naleving van de Mededingingswet opleggen te combineren met #2 dan wel met #3.

Met behulp van eerder genoemde maatregelen vertrouwt de ACM erop dat een einde gemaakt wordt aan concurrentievervalsende economische activiteiten van de overheid.

Doe uw beklag bij de ACM over concurrentievervalsend handelen van de overheid

Normaliter geeft een overheidsorgaan gehoor aan een rechterlijke beslissing en gaat die niet gepaard met een dwangsom. De ACM geeft in dat verband ook zelf aan dat de last onder dwangsom als een ‘ultimum remedium’ gezien moet worden. Het initiatief om op te treden ligt niet alleen bij de ACM zelf, maar ook en vooral bij u als ondernemer! U kunt zich, al dan niet anoniem, bij de ACM beklagen over concurrentievervalsend handelen van de overheid.

Meer informatie over concurrentievervalsing door de overheid?

Wilt u weten meer weten over concurrentievervalsende economische activiteiten van de overheid of wilt u weten hoe u uw beklag kunt doen bij de ACM? Neem gerust contact op met mij of een van de overige mededingingsrechtspecialisten.