In iedere aanbestedingsprocedure beoordeelt de aanbestedende dienst uw inschrijving op een aanbesteding op basis van een aantal vaste onderdelen. Als u weet hoe de aanbestedende dienst uw inschrijving beoordeelt, dan weet u hoe u gericht moet inschrijven. In een reeks artikelen bespreek ik deze vaste onderdelen. Daarin laat ik u zien waar u op moet letten en welke veel gemaakte fouten u kunt voorkomen. In dit artikel staan de uitsluitingsgronden van een aanbesteding centraal.

Uitsluitingsgronden aanbesteding

De aanbestedende dienst toetst uw inschrijving op een aanbesteding op basis van de eisen en criteria die in de aanbestedingsstukken zijn opgenomen. Een van deze aspecten zijn de uitsluitingsgronden.

Uitsluitingsgronden zijn bedoeld om u als inschrijver, in bijzondere gevallen, uit te kunnen sluiten van een aanbestedingsprocedure. Uitsluitingsgronden zien niet op de inhoud van uw inschrijving, maar op de persoonlijke omstandigheden van u als persoon of uw bedrijf. De Aanbestedingswet 2012 en de aanbestedingsstukken stellen eisen waar u minimaal aan moet voldoen om mee te mogen doen aan de aanbestedingsprocedure. U vindt deze eisen in het Uniform Europees Aanbestedingsdocument (UEA) of het model 'Eigen Verklaring'.

Uitsluitingsgronden in Europese en niet-Europese aanbestedingsprocedures

Bij een puur nationale aanbesteding zijn uitsluitingsgronden alleen van toepassing als de aanbestedende dienst deze in de aanbestedingsstukken van toepassing heeft verklaard. Voor alle Europese aanbestedingsprocedures, en dus bovendrempelige opdrachten, geldt dat uitsluitingsgronden automatisch op de opdracht van toepassing zijn.

Verplichte en facultatieve uitsluitingsgronden bij een aanbesteding

Uitsluitingsgronden vallen bij een bovendrempelige opdracht in twee soorten uiteen, te weten: verplicht en facultatief. De verplichte uitsluitingsgronden zijn in tegenstelling tot de facultatieve uitsluitingsgronden dwingend, wat betekent dat de aanbestedende dienst deze uitsluitingsgronden moet hanteren. De aanbestedende dienst mag daarnaast ook facultatieve uitsluitingsgronden hanteren.

Verplichte uitsluitingsgronden

De Aanbestedingswet 2012 bevat een uitputtende opsomming van verplichte uitsluitingsgronden. Zo wordt u bijvoorbeeld uitgesloten van de aanbestedingsprocedure als u in het verleden strafrechtelijk bent veroordeeld voor omkoping, fraude en/of het witwassen van geld. Ook het niet (tijdig) voldoen aan uw verplichtingen tot betaling van belastingen of sociale zekerheidspremies is een verplichte uitsluitingsgrond.

In het laatste geval geldt wel een hardheidsclausule. De aanbestedende dienst kan afzien van uitsluiting wanneer dit kennelijk onredelijk zou zijn. Bijvoorbeeld als het gaat om kleine achterstallige betalingen, als u als inschrijver geen mogelijkheid heeft gehad om te betalen dan wel geen mogelijkheid heeft gehad om een betalingsregeling te treffen.

Facultatieve uitsluitingsgronden

Facultatieve uitsluitingsgronden daarentegen zijn uitsluitingsgronden die een aanbestedende dienst vrijwillig van toepassing kan verklaren op de aanbestedingsprocedure. Dit moet duidelijk in de aanbestedingsstukken staan. De aanbestedende dienst mag geen eigen uitsluitingsgronden verzinnen en is dus gebonden aan de gronden die in de Aanbestedingswet 2012 staan beschreven.

Meest voorkomende facultatieve uitsluitingsgronden zijn:

  • de professionele bekwaamheid van de inschrijver,
  • in het verleden gemaakte ernstige fouten, en
  • past performance.

 

Zo is past performance steeds vaker terug te vinden als facultatieve uitsluitingsgrond in de aanbestedingsstukken met als doel om inschrijvers, die in het verleden niet goed hebben gepresteerd, uit te kunnen sluiten van de aanbestedingsprocedure.

Is er een uitsluitingsgrond op u van toepassing?

Als er een uitsluitingsgrond op u van toepassing is, dan stelt de aanbestedende dienst u eerst in de gelegenheid om te bewijzen dat u voldoende maatregelen hebt genomen om uw betrouwbaarheid aan te tonen. Dit bewijs kan in elke vorm worden geleverd, maar steeds moet het doel van deze maatregelen voor ogen worden gehouden: het voorkomen van herhaling van de eerdere overtreding.

Daarnaast kan de aanbestedende dienst ook zelf afzien van uitsluiting als uitsluiting onder omstandigheden niet proportioneel is (zie Gids Proportionaliteit voor verdere uitwerking).

Sanctie: uitsluiting van de aanbestedingsprocedure

Acht de aanbestedende dienst het door u geleverde bewijs onvoldoende of ziet de aanbestedende dienst geen aanleiding om de uitsluitingsgrond buiten toepassing te laten, dan is de sanctie dat u wordt uitgesloten van deelneming aan de aanbestedingsprocedure. De aanbestedende dienst kijkt dan niet naar de inhoud van uw inschrijving. Dat is zonde, want u heeft immers veel tijd in de inhoud gestoken. Daarom is het raadzaam om altijd eerst te controleren of één of meer van de uitsluitingsgronden op u van toepassing zijn.

Vragen over het inschrijven op een aanbesteding of over de aanbestedingsprocedure?

Heeft u vragen over het inschrijven op een aanbesteding, de uitsluitingsgronden of de toepassing daarvan, neem dan gerust contact op met mij of een van de andere aanbestedingsrecht advocaten. Wij helpen u graag verder.