Wilt u land, een hoeve, gebouwen of een gedeelte daarvan gaan verpachten, dan geeft u dit in gebruik aan een pachter ter uitoefening van de landbouw. Maar wat verstaan we nu eigenlijk onder "ter uitoefening van de landbouw"? En aan welke criteria moet uw pachter voldoen?

Ter uitoefening van de landbouw

Pacht vereist dat de onroerende zaak in gebruik moet worden gegeven ter uitoefening van de landbouw. Onder landbouw valt elke tak van bodemcultuur, mits steeds voor zover bedrijfsmatig wordt uitgeoefend. De regeling van de pacht geeft een opsomming van activiteiten die beslist een tak van bodemcultuur zijn, waaronder akkerbouw, weidebouw en veehouderij. Buiten de in de wet genoemde vormen van landbouw komt het aan op de uitleg van de begrippen landbouw en bodemcultuur.

Telkens is bij de beantwoording van de vraag of sprake is van gebruik ter uitoefening van de landbouw beslissend het beoogde gebruik dat partijen bij aanvang zijn overeengekomen en dus in principe niet het feitelijk gebruik. Aan de hand van de volgende drie criteria toetst u of voldaan is aan het criterium ter uitoefening van de landbouw.

Criteria A. Bedrijfsmatige landbouw

Alleen bedrijfsmatige landbouw is landbouw. Het Pachthof legt een bedrijfsmatige exploitatie uit als een complex van economische activiteiten, gericht op winst door uitoefening van de landbouw. Bij de uitleg of sprake is van een bedrijfsmatige exploitatie hanteert het Pachthof de volgende vier gezichtspunten:

  1. Wat is de omvang van het bedrijf en de onderlinge samenhang tussen de bedrijfsactiviteiten?
  2. Vinden voor toekomstige winstkansen noodzakelijke investeringen plaats?
  3. Wat is het redelijkerwijs te verwachten ondernemingsrendement?
  4. Heeft de gebruiker een hoofdfunctie buiten de landbouw?

De beoordeling van het Pachthof is een glijdende schaal. Hoe meer elementen wijzen op landbouw, des te sneller zal het Pachthof tot de conclusie komen dat sprake is van bedrijfsmatige landbouw.

Criteria B. Bedrijfsactiviteiten gericht op het uitoefenen van de landbouw

Een bedrijfsmatige exploitatie alleen is onvoldoende. De bedrijfsactiviteiten moeten gericht zijn op het uitoefenen van de landbouw. Bodemcultuur met een uitsluitend recreatief, wetenschappelijk, pedagogisch of sociaal oogmerk is niet gericht op de landbouw en kwalificeert dus niet als pacht. Hetzelfde geldt voor werk buiten de landbouw, zoals loonwerkers en de import en export van agrarische producten.

Dat neemt niet weg dat combinatievormen van niet-landbouwkundig én landbouwkundig gebruik niet onder de regeling van de pacht kunnen vallen. Een voorbeeld daarvan is een zorgboerderij. Het sociaal-medisch gebruik is tegengesteld aan het landbouwkundig gebruik, maar van landbouwkundig gebruik is nog steeds sprake.

Vanzelfsprekend moet een combinatie van feitelijk gebruik in overeenstemming zijn met het beoogde gebruik, zoals dat tussen partijen bij aanvang van de pachtovereenkomst is overeengekomen. Feitelijk gebruik dat in strijd is met de pachtovereenkomst kan immers leiden tot ontbinding van de pachtovereenkomst.

Criteria C. Bodemcultuur en de diverse vormen van landbouw

Landbouw is dus bodemcultuur. Bodemcultuur houdt vruchttrekking van de bodem in. Het gebruik van de bodem voor het kweken van gewassen en de aangroei van de veestapel zijn typische gevallen van bodemcultuur. Naast de klassieke vormen van landbouw zijn de afgelopen jaren ook nieuwe vormen van landbouw ontstaan. Zo vond het Pachthof dat agrarisch natuurbeheer een vorm van bodemcultuur is (met de nuance dat het hier ging om het weiden van paarden en het oogsten van grasgewas).

Tegelijkertijd zien we al langer dat agrarische ondernemingen zich verbreden en er niet-agrarische activiteiten bijkomen. We zien ook verschillende combinatievormen van agrarisch gebruik, zoals de zorgboerderij, de boerderijcamping en de boerderijwinkel. In deze gevallen zult u zich als verpachter steeds af moeten vragen of het bedrijf van de pachter een agrarische onderneming is. Dan is namelijk sprake van pacht.

Meer weten over het pachtrecht?

Door de verbreding van de landbouw vervagen de grenzen van het landbouwkundig gebruik. Wilt u meer weten over het pachtrecht of over het criterium ter uitoefening van de landbouw? Neem gerust contact met mij of de andere pachtrechtadvocaten op. Wij adviseren u graag.