Naast de uitsluitingsgronden toetst de aanbestedende dienst uw inschrijving verder op basis van een aantal vaste onderdelen, waaronder de geschiktheidseisen van de aanbestedingsprocedure. Hierbij kan het gaan om uw financiële en economische draagkracht, uw technische vakbekwaamheid en/of uw beroepsbevoegdheid. Waar moet u op letten bij geschiktheidseisen en bij het aanleveren van de gewenste informatie?

Geschiktheidseisen in Europese en niet-Europese aanbestedingsprocedure

Net als bij uitsluitingsgronden zijn geschiktheidseisen bij een puur nationale aanbesteding alleen van toepassing als de aanbestedende dienst deze in de aanbestedingsstukken van toepassing heeft verklaard. Voor alle Europese aanbestedingsprocedures, en dus bovendrempelige opdrachten, geldt dat geschiktheidseisen automatisch op de opdracht van toepassing zijn.

Geschiktheidseisen in een aanbestedingsprocedure

De aanbestedende dienst moet er in zekere mate vanuit kunnen gaan dat u geschikt bent om de opdracht aan te nemen en volgens inschrijving uit te voeren. Geschiktheidseisen zien dus net als uitsluitingsgronden op de persoonlijke omstandigheden van u als persoon of uw bedrijf. Geschiktheidseisen zien aan de ene kant op de financiële en economische draagkracht van u als inschrijver. Aan de andere kant zien ze op uw technische vakbekwaamheid en beroepsbevoegdheid.

Het doel van geschiktheidseisen in een aanbestedingsprocedure

Geschiktheidseisen mogen pas in de aanbestedingsstukken worden opgenomen als deze eisen verband houden met en in een redelijke verhouding staan tot het voorwerp van de opdracht. Dit wil niets anders zeggen dan dat geschiktheidseisen een doel moeten dienen. Het doel van geschiktheidseisen is om te voorkomen dat de opdracht niet kan worden uitgevoerd zoals deze is aanbesteed.

Transparantiebeginsel en proportionaliteitsbeginsel

Geschiktheidseisen moeten op een duidelijke en uniforme wijze in de aanbestedingsstukken staan omschreven. Het moet voor u duidelijk zijn welke eisen de aanbestedende dienst stelt en met welke middelen u kunt aantonen dat u aan de geschiktheidseisen voldoet. Zo kan de aanbestedende dienst ook op een transparante wijze beoordelen of een inschrijver al dan niet geschikt is.

Geschiktheidseisen mogen verder niet disproportioneel zijn (deze eisen zijn nader uitgewerkt in de Gids Proportionaliteit. Van een disproportionele geschiktheidseis is in ieder geval sprake als deze eis geen doel heeft. Zonder doel worden immers onredelijke eisen gesteld die u (kunnen) beperken in uw mogelijkheden om in te schrijven op de opdracht. Bijvoorbeeld als hogere eisen worden gesteld aan een combinatie van inschrijvers dan aan inschrijvers die zelfstandig inschrijven.

Financiële en economische draagkracht: omzeteisen

Het kan voorkomen dat een aanbestedende dienst in de aanbestedingsstukken omzeteisen stelt. Omzeteisen zijn voorwaarden voor de hoogte van uw totale omzet en omzet van uw bedrijfsactiviteit. Omzeteisen werpen vooral beperkingen op voor als u nog niet lang in bedrijf bent, omdat het resultaat van uw onderneming in de eerste drie boekjaren veelal nog niet genormaliseerd is.

Uitgangspunt is dan ook dat een aanbestedende dienst geen omzeteisen mag stellen, tenzij een aanbestedende dienst met zwaarwegende argumenten motiveert waarom omzeteisen gerechtvaardigd zijn. De aanbestedende dienst zal steeds het nut en de noodzaak van deze omzeteisen moeten onderbouwen (zie Gids Proportionaliteit voor verdere uitwerking).

In het geval omzeteisen in een specifiek geval toch gerechtvaardigd zijn, dan mogen deze omzeteisen - ongeacht de onderbouwing van de aanbestedende dienst - nooit hoger zijn dan driemaal de geraamde waarde van de opdracht. Bovendien geldt: hoe strenger de omzeteisen, des te beter en uitvoeriger de omzeteisen moeten zijn gemotiveerd.

Technische vakbekwaamheid: referentiewerken

Naast de gebruikelijke certificaten van onderwijs- en beroepskwalificaties kunt u uw technische vakbekwaamheid meestal aantonen door een lijst met referenties te overleggen. Uitgangspunt is dat dit referenties van werken of diensten zijn die vergelijkbaar zijn met het onderwerp van de aanbesteding, zodat de aanbestedende dienst uw ervaring kan toetsen op basis van de voorgeschreven competenties. Vergelijkbaar betekent niet "gelijk". Als u eerder een viaduct heeft gebouwd, dan mag over het algemeen aangenomen worden dat u ook in staat bent om een brug te bouwen.

U dient erop bedacht te zijn dat het uw eigen verantwoordelijkheid is om een lijst met referenties aan te leveren. Zonder een lijst kan de aanbestedende dienst namelijk geen onderzoek doen en loopt u het risico dat u niet voldoet aan de geschiktheidseisen. Voor zover er bij de aanbestedende dienst bezwaren bestaan ten aanzien van de juistheid van de door u aangeleverde lijst met referenties, kunt u ter onderbouwing de referenties laten verifiëren door uw opdrachtgevers.

Beroepsbevoegdheid: wettelijke bevoegdheden

Voor sommige opdrachten is het noodzakelijk dat u als inschrijver de wettelijke bevoegdheden heeft om de opdracht in zijn algemeenheid uit te voeren. Hier moet u denken aan de bevoegdheid tot het verwijderen van asbest (asbest-certificaat) of het aanbieden van taxidiensten (taxivergunning). Zonder de noodzakelijke certificaten of vergunningen kunt u de opdracht simpelweg niet uitvoeren.

Wat kunt u doen als u vragen heeft over geschiktheidseisen?

Als het voor u onvoldoende uit de aanbestedingsstukken blijkt welke geschiktheidseisen van toepassing zijn, of deze geschiktheidseisen wel proportioneel zijn of met welke middelen u kunt aantonen dat u aan de geschiktheidseisen voldoet, dan is het noodzaak om daar al bij de eerste nota van toelichtingen vragen over te stellen. Geeft de aanbestedende dienst een onbevredigend antwoord, dan zult u bezwaar moeten maken. Als uw bezwaar niet wordt gehonoreerd, dan moet u een kort geding beginnen. Dit alles om te voorkomen dat de aanbestedende dienst later een beroep toekomt op het rechtsverwerkingsverweer.

Vragen over de geschiktheidseisen bij een aanbesteding?

Heeft u te maken met onduidelijke of disproportionele geschiktheidseisen, neem dan voor meer informatie gerust contact op met mij of een van de andere aanbestedingsrecht advocaten. Wij helpen u graag verder.