Of u nu als ondernemer een bedrijfsgebouw wil bouwen of op een andere manier wil gebruiken, of als aannemer/projectontwikkelaar woningen of kantoorgebouwen wil bouwen, u krijgt hoe dan ook te maken met het omgevingsrecht. Onder het omgevingsrecht vallen wetten zoals: Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), Wet ruimtelijke ordening (Wro), Wet milieubeheer (Wm) en de Wet natuurbescherming. Deze en andere wetten worden in 2022 ondergebracht in één wet, namelijk de Omgevingswet. De beoogde inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet is momenteel vastgesteld op 1 juli 2022.

Waarom deze nieuwe Omgevingswet?

Het huidige omgevingsrecht is op rijksniveau verbrokkeld en verdeeld over tientallen wetten, de Algemene Maatregelen van Bestuur en ministeriële regelingen. De Omgevingswet bundelt deze regels op rijksniveau tot één wet, vier Algemene Maatregelen van Bestuur en één Omgevingsregeling. Het doel van deze bundeling is om tot eenvoudige en toegankelijke regels voor ondernemers (en burgers) te komen.

De wet heeft ook tot doel dat de overheid (Rijksoverheid, provincies, waterschappen en gemeenten) op een andere manier met het omgevingsrecht gaan werken. Dus meer integraal, meer gebiedsgericht, meer regional samenwerkend en meer in samenwerking met de samenleving (meer ruimte voor initiatief oftewel uitnodigingsplanologie).

Omgevingswet in het kort

De Omgevingswet gaat over de fysieke leefomgeving en activiteiten die gevolgen hebben of kunnen hebben voor de fysieke leefomgeving. 

De Omgevingswet verstaat onder de fysieke leefomgeving in ieder geval: bouwwerken, infrastructuur, watersystemen, water, bodem, lucht, landschappen, natuur, cultureel erfgoed en werelderfgoed.

Gevolgen voor de fysieke leefomgeving kunnen voortvloeien uit:

  1. het wijzigen van onderdelen van de fysieke leefomgeving of het gebruik daarvan;
  2. het gebruik van natuurlijke hulpbronnen;
  3. activiteiten waardoor emissies, hinder of risico’s worden veroorzaakt;
  4. het nalaten van activiteiten.

Als gevolgen voor de fysieke leefomgeving worden ook gevolgen voor de mens aangemerkt, voor zover deze worden of kunnen worden beïnvloed door of via onderdelen van de fysieke leefomgeving.

Doelen Omgevingswet

  • Het beschermen van de fysieke leefomgeving: zorgen voor een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit, evenals het bewaken hiervan;
  • Het benutten van de fysieke leefomgeving: gebruiken en verder ontwikkelen van de fysieke leefomgeving op basis van maatschappelijke behoeften.

Kerninstrumenten om doelen Omgevingswet te bereiken 

In de Omgevingswet zijn zes instrumenten opgenomen om de doelstellingen van de wet te bereiken. Het gaat om de volgende instrumenten:

1. Omgevingsvisie

Betreft een samenhangend strategisch plan inzake de leefomgeving. Rijk, provincies en gemeenten stellen ieder één omgevingsvisie vast voor hun gehele grondgebied.

2. Programma

Een programma bevat maatregelen voor bescherming, beheer, gebruik en ontwikkeling van de leefomgeving. Een programma richt zich op een onderwerp, een bepaalde bedrijfssector of een gebied.

3. Decentrale regels

Decentrale overheden zijn provincies, waterschappen en gemeenten. Deze overheden hebben één regeling voor de fysieke leefomgeving voor hun gehele grondgebied. Provincies hebben een omgevingsverordening, gemeenten hebben een omgevingsplan en waterschappen hebben een waterschapsverordening. Hierin staan regels voor activiteiten van bedrijven en burgers, kaders om vergunningen aan te toetsen, bestemmingen/functies van gebieden.

4. Algemene rijksregels voor activiteiten

Er zijn algemene rijksregels voor activiteiten van bedrijven en burgers opgesteld. Hierdoor hoeven bedrijven niet steeds toestemming (een omgevingsvergunning) te vragen bij de overheid. 

5. Omgevingsvergunning

Door middel van een omgevingsvergunning kan in specifieke situaties van de algemene regels worden afgeweken. 

6. Projectbesluit

Moet er een besluit worden genomen door het Rijk, provincie of het waterschap over complexe projecten - zoals bijvoorbeeld de aanleg van een weg, primaire waterkeringen, natuurgebied of windmolenpark – dan is het projectbesluit het aangewezen instrument om te gebruiken. Dit betreft een uniforme procedure voor complexe projecten. 

Met een projectbesluit kan in dezelfde procedure zowel de afwijking van het omgevingsplan geregeld worden, als ook de omgevingsvergunning worden verleend.

Digitaal Stelsel Omgevingswet 

Het Digitaal Stelsel Omgevingswet is het digitale loket waar bedrijven en burgers snel kunnen zien wat is toegestaan in de fysieke leefomgeving. Het Digitaal Stelsel Omgevingswet vervangt bij de inwerkingtreding van de wet de bestaande digitale toepassingen, zijnde: 

  • Het Omgevingsloket Online (OLO);
  • Activiteitenbesluit Internet Module (AIM);
  • Ruimtelijkeplannen.nl.

Bent u klaar voor de nieuwe Omgevingswet?

Als u als ondernemer voorbereid wil zijn op de veranderingen in het omgevingsrecht en de invoering van de Omgevingswet, lees dan ook de vervolgartikelen over de nieuwe Omgevingswet die we de komende tijd zullen publiceren. 


Heeft u vragen over het omgevingsrecht of de nieuwe Omgevingswet? Neem gerust contact op mij of een van de overige bestuursrecht advocaten.