Zoals kort aangekondigd in een vorig artikel is de nieuwe Omgevingswet in aantocht. Eén van de veranderingen die deze nieuwe Omgevingswet met zich meebrengt, is de afschaffing van de vergunning van rechtswege. Deze vergunning, ook wel de Lex Silencio Positivo (“LSP”) genoemd, ontstaat op het moment dat een bestuursorgaan niet tijdig op een aanvraag beslist. In dit artikel ga ik in op wat de vergunning van rechtswege inhoudt en wat de afschaffing hiervan voor u als ondernemer betekent.

Wanneer is de vergunning van rechtswege van toepassing?

De vergunning van rechtswege (LSP) staat opgenomen in de Algemene Wet bestuursrecht (hierna: “Awb”). De hoofdregel is dat een vergunning van rechtswege enkel kan worden verleend, als dit bij wettelijk voorschrift zo is bepaald. Dit zijn vaak vergunningen die worden voorbereid met de reguliere (eenvoudige) procedure. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld een aanvraag bouw- of sloopvergunning op grond van de Wet algemene bepalingen bestuursrecht (hierna: “Wabo”). Op vergunningen die worden voorbereid met de uitgebreide voorbereidingsprocedure geldt de vergunning van rechtswege bijvoorbeeld niet.

Hoe verloopt een aanvraag omgevingsvergunning in de huidige situatie?

Afhankelijk van de activiteit die u wenst te gaan uitvoeren, dient u in de huidige situatie op basis van de Wabo een aanvraag omgevingsvergunning in bij het bevoegd gezag. Dit bevoegd gezag is veelal het college van Burgemeester & Wethouders (hierna: “het college”) binnen de gemeente waarin u de activiteit wenst uit te voeren.

Als sprake is van de reguliere voorbereidingsprocedure dient het college binnen de hiervoor geldende wettelijke beslistermijn of –bij het ontbreken hiervan- binnen 8 weken op uw aanvraag te reageren. Mocht het bestuursorgaan, bijvoorbeeld het college, de beslistermijn onbeantwoord laten verstrijken dan kan de vergunning van rechtswege worden verleend. U krijgt dus de gevraagde omgevingsvergunning. Wat overigens niet wegneemt dat de vergunning in het geval van bouwen wel dient te voldoen aan het Bouwbesluit, de Wabo en het bestemmingsplan.

Waarom verdwijnt de vergunning van rechtswege?

De meeste vergunningen die van rechtswege worden verleend, zien op een dienst. Veel van deze diensten bestaan uit activiteiten die een belasting vormen voor het milieu en bovendien in strijd kunnen zijn met Europees recht. Bovendien sluit de afschaffing van de vergunning van rechtswege beter aan bij de afwegingsruimte van het bestuursorgaan. Het beoordelen van een vergunning vereist immers maatwerk waarbij diverse belangen dienen te worden afgewogen. Bij het verlenen van een vergunning van rechtswege is hiervoor onvoldoende plaats.

Dit zijn een aantal redenen waarom de wetgever ervoor heeft gekozen de vergunning van rechtswege niet langer van toepassing te verklaren op de reguliere voorbereidingsprocedure van de Wabo.

Hoe kan ik zorgen dat het bestuursorgaan tijdig reageert op mijn aanvraag?

De omgevingsvergunning van rechtswege bij niet tijdig beslissen komt met de nieuwe Omgevingswet wellicht te vervallen, maar dit neemt niet weg dat u nog voldoende mogelijkheden heeft om onnodige vertraging van besluitvorming te voorkomen.

Onder de nieuwe Omgevingswet blijft het mogelijk gebruik te maken van de dwangsom en beroep mogelijkheden. Zo kan een bestuursorgaan dat niet tijdig beslist op een aanvraag in gebreke worden gesteld. Vervolgens zal het bestuursorgaan na ontvangst van deze ingebrekestelling en twee weken nadat de beslistermijn is verlopen een dwangsom verbeuren. Ook kunt u bij het uitblijven van een beslissing na het versturen van een ingebrekestelling direct beroep instellen bij de rechtbank.

Heeft u vragen over de omgevingsvergunning van rechtswege of over de nieuwe Omgevingswet?

Heeft u vragen over het afschaffen van de vergunning van rechtswege of heeft u een andere vraag over de nieuwe Omgevingswet? Neemt u gerust contact op met mij of een van de andere bestuursrechtadvocaten. Wij bieden u graag de helpende hand in deze complexe situaties.