Tijdens vrijwel alle intakegesprekken met cliënten komen de advocaatkosten en de proceskosten ter sprake. De cliënt realiseert zich dat het mogelijk een kostbare zaak kan worden, maar met regelmaat zegt een cliënt iets in de geest van: “Agh als we winnen, dan moet de wederpartij toch alle kosten betalen”? Dit ligt vaak genuanceerder. In dit artikel bespreek ik de uitgangspunten voor de vergoeding van proceskosten en de uitzonderingen daarop.

De hoofdregel: 
beperkte proceskostenvergoeding

In Nederland geldt de hoofdregel dat de verliezende partij de proceskosten van de winnende partij moet vergoeden. Echter, deze kosten worden slechts forfaitair vastgesteld. Dat wil zeggen dat er vaste bedragen worden toegekend voor bepaalde proceshandelingen, ongeacht wat je daadwerkelijk aan jouw advocaat betaalt.

In de praktijk betekent dit dat je vaak maar een deel van jouw kosten vergoed krijgt.

Voorbeeld: Je wint de zaak en jouw advocaat heeft € 7.500,00 in rekening gebracht. De rechter kent op basis van de forfaitaire tabel slechts € 2.000,00 toe. Het verschil van € 5.500,00 blijft dan voor jouw rekening, ondanks jouw overwinning.

Uitzonderingen

Uitzondering 1: contractuele afspraken

Heb je met de tegenpartij afspraken gemaakt in een (zakelijk) contract of in algemene voorwaarden? Dan kan hierin geregeld zijn dat de verliezende partij de volledige proceskosten moet vergoeden, als een procedure tussen partijen wordt gevoerd.

Tip: Controleer altijd contracten of algemene voorwaarden op een kostenclausule. Zo voorkom je dat je voor onverwachte kosten komt te staan.

Uitzondering 2: intellectuele eigendomszaken (IE-zaken)

Procedures die gaan over intellectuele eigendomsrechten vormen een belangrijke uitzondering. Op basis van de wettelijke regeling kun je in deze zaken, als je wint, aanspraak maken op een volledige proceskostenvergoeding.

Onder IE-rechten vallen onder andere: auteursrecht, merkenrecht, octrooirecht, modellenrecht en handelsnaamrecht.

De gedachte hierachter is dat rechtzoekenden niet ontmoedigd mogen worden om juridische stappen te nemen door de financiële lasten van een rechtszaak.

Voorbeeld: Als iemand bijvoorbeeld namaakproducten verkoopt die jouw merkrecht schenden, dan kan die partij volledig opdraaien voor alle door jou gemaakte kosten.

Uitzondering 3: afspraken na het ontstaan van een geschil

Zelfs als er geen eerdere contractuele afspraken zijn, kun je  alsnog met de andere partij onderling afspraken maken over de kosten zodra het geschil is ontstaan. Bijvoorbeeld in het kader van schikkingsonderhandelingen.

Voorbeeld: Je spreekt met de andere partij af dat de verliezende partij maximaal € 10.000 aan kosten vergoedt, om verdere conflicten over de hoogte van de kosten te vermijden. Dit biedt duidelijkheid en kan een langdurige discussie voorkomen.

Uitzondering 4: misbruik van procesrecht

In uitzonderlijke gevallen kan de rechter een volledige proceskostenvergoeding toekennen als er sprake is van misbruik van procesrecht. Dit gebeurt wanneer een partij een procedure opstart zonder redelijk belang, puur om jou dwars te zitten of financieel te benadelen.

De Hoge Raad heeft bepaald dat misbruik van procesrecht niet wordt getolereerd en dat in zulke gevallen de volledige kosten bij de misbruikmakende partij worden neergelegd.

Wat betekent dit voor jou?

Het is goed om aan het begin van een procedure te realiseren dat waarschijnlijk niet alle juridische kosten worden vergoed door de wederpartij. Als je een rechtszaak wint, krijg je dus meestal slechts een deel van jouw kosten vergoed. Het is zaak dit voor de juridische procedure helder op een rijtje te zetten en na te gaan of wellicht een van de hiervoor besproken uitzonderingen opgaat.

Meer weten over de proceskostenvergoeding?

Ben je van plan een procedure te starten en wil je weten wat de proceskostenvergoeding zou kunnen zijn? Neem dan contact op met mij. Ik kan van tevoren ook een inschatting maken van jouw kansen om de procedure te winnen.