Is jouw bedrijf klaar voor de invoering van de Ontbossingsverordening (EUDR)?
Binnenkort moeten alle bedrijven die bepaalde goederen importeren naar de Europese Unie of exporteren uit de Europese Unie voldoen aan de wet- en regelgeving van de Europese Ontbossingsverordening (de EUDR). Als ondernemer moet je op grond van de EUDR kunnen aantonen dat jouw producten niet afkomstig zijn uit gebieden die daarvoor zijn ontbost. De regels zijn bedoeld om verdere ontbossing tegen te gaan en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Maar wat betekent dit concreet voor jouw bedrijfsvoering, en hoe kun je je hierop voorbereiden? Lees wat je moet weten om compliant te zijn met de EUDR.
Wat is de EUDR?
De Europese Ontbossingsverordening (EUDR – EU Deforestation Regulation) is een nieuwe wet die ervoor moet zorgen dat producten die op de Europese markt worden gebracht niet bijdragen aan ontbossing of aantasting van bossen.
Producten mogen alleen op de Europese markt worden gebracht, aangeboden of geëxporteerd als:
- zij niet afkomstig zijn uit een gebied dat na 31 december 2020 is ontbost;
- zij zijn geproduceerd in overeenstemming met de relevante wetgeving van het land van productie; en
- door middel van een zorgvuldigheidsverklaring is vastgesteld dat het product aan de bovenstaande voorwaarden voldoet.
Welke producten vallen onder de EUDR?
In de eerste bijlage van de EUDR is een limitatieve lijst opgenomen met producten waarop de regelgeving van toepassing is. Het betreft de volgende zeven grondstoffen die als belangrijkste veroorzakers van ontbossing worden gezien:
- oliepalm
- rundvee en rundveeproducten (bijvoorbeeld vlees, slachtafval en huiden)
- hout
- cacao
- soja
- koffie(bonen)
- rubber
Ook producten die (deels) vervaardigd zijn uit deze grondstoffen vallen onder het toepassingsgebied van de EUDR, waaronder:
- leer
- chocolade
- papier en karton
- meubels
- autobanden
Bedrijven moeten kunnen aantonen dat hun producten legaal zijn geproduceerd en niet afkomstig zijn uit gebieden die na 30 december 2020 zijn ontbost.
Uitzondering voor verpakkingsmateriaal
De EUDR maakt een belangrijke uitzondering voor verpakkingsmateriaal. Wordt het verpakkingsmateriaal uitsluitend gebruikt om het product te vervoeren en te beschermen, dan valt het product niet onder de EUDR. Wordt het product echter mét de desbetreffende verpakking aangeboden op de Europese markt, dan is de EUDR wel van toepassing. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de papieren verpakking van een bos bloemen. In dat geval moet onderzocht worden wat de herkomst van het materiaal is, via een zogenoemd Due Diligence-rapport. De EUDR kent meerdere uitzonderingsgronden en nuances zoals deze.
Voor welke bedrijven geldt de EUDR (inclusief SME-operators)?
De EUDR geldt voor alle ondernemers, handelaren en andere partijen die producten en/of grondstoffen naar de EU importeren of binnen de EU verhandelen. De regelgeving geldt ook voor bedrijven die binnen de EU produceren en deze producten vervolgens exporteren naar landen buiten de EU. In de EUDR worden deze partijen aangeduid als “operators”.
Er zijn twee soorten operators:
- Upstream operators: handelaren die grondstoffen importeren of exporteren
- Downstream operators: handelaren die de grondstoffen verwerken tot een eindproduct, bijvoorbeeld het gebruiken van cacaoboter voor het maken van chocoladepasta
Daarnaast maakt de EUDR onderscheid tussen grootschalige handelaren en kleine tot middelgrote ondernemingen. Laatstgenoemden worden aangeduid als “SME-operators” (Small and Medium-sized Enterprises). Zij hoeven aan minder strenge eisen te voldoen.
Een onderneming wordt aangemerkt als SME-operator als zij aan ten minste twee van de volgende drie criteria voldoet:
- het bedrijf heeft gemiddeld maximaal 250 werknemers in dienst;
- het bedrijf behaalt een jaarlijkse netto-omzet van minder dan € 50.000.000;
- het bedrijf heeft een balanstotaal van minder dan € 25.000.000.
Wanneer gaat de EUDR in?
De EUDR is op 29 juni 2023 in werking getreden. De Europese Unie heeft besloten bedrijven twaalf maanden de tijd te geven om de wetgeving intern te implementeren.
De regels worden vanaf 30 december 2025 daadwerkelijk van kracht voor bedrijven die niet als SME-operator worden beschouwd.
Voor de bovengenoemde kleinere bedrijven geldt een latere datum: voor hen wordt de EUDR van toepassing vanaf 30 juni 2026.

Hoe werkt een Due Diligence-rapport (DDS) volgens de EUDR?
Alle handelaren zijn onder bepaalde omstandigheden verplicht een Due Diligence-rapport in te dienen via een Europese database. Dit rapport is bedoeld om aan te tonen dat producten die op de Europese markt worden gebracht, niet bijdragen aan ontbossing en voldoen aan de wetgeving van het land van herkomst. Het is een belangrijk instrument om transparantie en controle in de handelsketen te waarborgen. Het rapport bestaat uit drie stappen:
Stap 1: Verzamelen van informatie
De eerste stap bestaat uit het verzamelen van relevante informatie, documenten en gegevens die aantonen dat het product ontbossingsvrij en legaal is. Denk hierbij aan geolocatie gegevens en gegevens over de hoeveelheden die worden verscheept.
Stap 2: Risicobeoordeling
Daarna moet een risicobeoordeling worden uitgevoerd om vast te stellen of er een risico bestaat dat het product niet voldoet aan de regelgeving. De handelaar moet kunnen aantonen hoe de informatie is getoetst aan vooraf vastgestelde criteria en hoe het risico is beoordeeld.
Stap 3: Risicobeperking
Als uit de beoordeling blijkt dat er sprake is van risico, moeten passende en proportionele maatregelen worden genomen om dit risico tot een verwaarloosbaar niveau terug te brengen.
Hulp nodig om klaar te zijn voor de EUDR wetgeving?
De invoering van de EUDR vraagt om een zorgvuldige voorbereiding en een goed begrip van de nieuwe verplichtingen. Of je nu een grote importeur bent of een kleinere onderneming, het is essentieel om tijdig inzicht te krijgen in de herkomst van je producten en de bijbehorende documentatie. Begin vandaag nog met het in kaart brengen van je keten, zodat je straks niet voor verrassingen komt te staan. Wil je weten welke stappen je concreet moet zetten om compliant te zijn? Neem dan contact op met ons. Op aanvraag organiseren wij voor jouw organisatie een stoomcursus over de EUDR, zodat je goed voorbereid bent op de nieuwe regelgeving.
Wat is een zorgvuldigheidsverklaring binnen de EUDR?
Een zorgvuldigheidsverklaring (Due Diligence Statement, DDS) is een verplicht document dat je via het TRACES-systeem moet indienen. Het bevat geolocatiegegevens, bewijs van legale productie, en een risicobeoordeling met eventuele risicobeperkende maatregelen.
Hoe werkt traceerbaarheid van producten via geolocatie?
Je moet de exacte locatie van productie kunnen aangeven, bijvoorbeeld via GPS-coördinaten of polygonen op een kaart. Dit maakt het mogelijk om te controleren of het land niet is ontbost na 31 december 2020.
Wat zijn upstream- en downstream operators volgens EUDR?
Upstream operators: bedrijven die grondstoffen importeren of exporteren. Downstream operators: bedrijven die grondstoffen verwerken tot eindproducten. Beide moeten voldoen aan de EUDR, maar de upstream operator is meestal verantwoordelijk voor het indienen van de DDS.
Welke sancties gelden bij niet‑naleving van de EUDR?
Sancties kunnen bestaan uit boetes, weigering van producten bij de grens, of een verbod op verkoop binnen de EU. De NVWA voert inspecties uit en kan handhavend optreden.
Mogen gemengde of gerecyclede producten onder EUDR vallen?
Ja, ook gemengde producten (zoals chocolade met cacao) en gerecyclede materialen kunnen onder de EUDR vallen, afhankelijk van de samenstelling en herkomst. Je moet kunnen aantonen dat alle componenten voldoen aan de regels.
Wat is het verschil tussen EUDR en de eerdere EUTR-regelgeving?
De EUTR richtte zich alleen op hout en was minder streng. De EUDR is breder (meer grondstoffen), verplicht geolocatie en risicobeoordeling en kent strengere handhaving.
Is er een minimumhoeveelheid voor toepassing van de EUDR?
Nee, de EUDR geldt ongeacht de hoeveelheid of waarde van het product. Zelfs kleine hoeveelheden van een gereguleerde grondstof vallen onder de regels.
Hoe ga je om met leveranciers die geen juiste informatie leveren?
Je moet actief risico’s beoordelen en beperken. Als leveranciers geen betrouwbare gegevens geven, kun je verplicht zijn om alternatieve bronnen te zoeken of aanvullende controles uit te voeren.
Welke rol speelt de NVWA en andere controle-instanties bij handhaving van de EUDR?
De NVWA controleert of bedrijven voldoen aan de EUDR, voert inspecties uit en beoordeelt documentatie. Ze kunnen ook onaangekondigde controles uitvoeren en sancties opleggen bij overtredingen.
Wanneer en hoe moet een DDS worden ingediend via TRACES?
Een DDS moet vóór het op de markt brengen of exporteren van het product worden ingediend via het TRACES-systeem van de Europese Commissie. De gegevens moeten minimaal vijf jaar beschikbaar blijven voor inspectie.