Op 24 november 2010 berichtte de NOS “Huwelijksregel op de schop” naar aanleiding van stemmen in de Tweede Kamer om het huwelijksvermogensrecht aan te passen.

Wat houdt het huidige huwelijksvermogensrecht in en waarom gaan er stemmen op om dit te veranderen? Ik zal kort stilstaan bij het huwelijksvermogensrecht en de voor- en nadelen van het gehanteerde systeem.

Het huwelijksvermogensrecht biedt u twee varianten om met elkaar in het huwelijk te treden;

  • gemeenschap van goederen
  • huwelijkse voorwaarden:

Gemeenschap van goederen

Als u voor de ambtenaar van de burgerlijke stand, veelal in het bijzijn van al uw familie en vrienden, het ja-woord uitspreekt bent u vanaf dat moment met elkaar gehuwd. Als u voorafgaand aan het huwelijk geen huwelijkse voorwaarden ten overstaan van de notaris gemaakt hebt, trouwt u automatisch in gemeenschap van goederen. Vanaf het ja-woord heeft u geen eigen bezittingen en ook schulden meer, maar deelt u in beginsel alles met uw partner; in voor- en tegenspoed.

Huwelijkse voorwaarden

De andere variant is dat u voorafgaand aan het huwelijk, juridisch gezien het ja-woord, bij de notaris huwelijkse voorwaarden laat opmaken. Bij huwelijkse voorwaarden smelten uw bezittingen juist niet vanaf het ja-woord tot één gemeenschap van goederen samen. Huwelijkse voorwaarden zijn er in alle mogelijke varianten en het opmaken daarvan is dus maatwerk. U kunt er bij huwelijkse voorwaarden voor kiezen dat er in het geheel geen gemeenschap ontstaat of een beperkte gemeenschap, bijvoorbeeld wel een gezamenlijk huis. U kunt er ook voor kiezen een verrekenbeding op te nemen, zodat eventueel gespaarde inkomsten eerlijk verdeeld worden. Met deze varianten komt u in de buurt van de gemeenschap van goederen met het belangrijke juridische verschil dat u niet (onbedoeld) mede-eigenaar wordt van alle bezittingen en schulden van uw partner.

Waarom een aanpassing van het huidige systeem?

Het Tweede Kamerlid Magda Berndsen (D66) geeft als reden voor het openen van de discussie over het huwelijksrecht dat de huidige maatschappij individualiseert en dat vrouwen steeds zelfstandiger zijn geworden. In het verleden is ook al eerder geadviseerd om het huwelijksgoederenrecht grondig te herzien. Aanleiding was toen de eveneens gesignaleerde maatschappelijke ontwikkelingen, waaronder emancipatie en de toegenomen economische zelfstandigheid van de vrouw.

Een drietal wetsvoorstellen op het gebied van het huwelijksvermogensrecht zijn ingediend. Het laatste voorstel ligt nu ter beoordeling bij de Eerste Kamer.

De politiek is niet geheel gelukkig met de ruime werking van de gemeenschap van goederen. De gevolgen van een gemeenschap van goederen kunnen verstrekkend zijn voor deelgenoten ingeval van een faillissement of het winnen van de Staatsloterij; immers alles dient gedeeld te worden.
Het wetsvoorstel houdt in dat wordt gehuwd buiten gemeenschap van goederen, tenzij echtleiden expliciet voor een gemeenschap van goederen kiezen.

Echter, er kleven diverse bezwaren aan. Het opmaken van huwelijkse voorwaarden brengt kosten met zich mee door het maatwerk dat de notaris levert. Links- of rechtsom u zult, mocht het huidige systeem worden omgedraaid, naar de notaris moeten.

De berichtgeving van de NOS dat de “huwelijksregel” op de schop gaat is wat voorbarig. Het zijn tot nu toe slechts suggesties vanuit de Tweede Kamer. Een eventuele uitwerking van dit voorstel zal nog heel wat voeten in de aarde hebben; zou u nog wel kunnen trouwen zonder notaris? Voorlopig is het nog steeds zo dat u eerlijk alles deelt als u voorafgaand aan het ja-woord niets geregeld hebt.

Heeft u vragen over uw eigen relationele positie? Neem contact op met mij of een van onze andere familierechtspecialisten.