Curator, bewindvoerder en mentor

In bepaalde gevallen kan het voorkomen dat meerderjarigen om uiteenlopende redenen niet, althans niet geheel, in staat worden geacht hun belangen behoorlijk te behartigen. In een dergelijk geval zijn er curatele, bewind en mentorschap maatregelen die dienen ter bescherming van de betrokkene. De maatregelen zijn er ter bescherming tegen anderen die misbruik van deze situatie kunnen maken, maar ook als bescherming en ondersteuning van de betrokkene zelf die bijvoorbeeld geld uitgeeft dat hij niet heeft. Door het opleggen van een van deze maatregelen wordt de betrokkene (gedeeltelijk) handelingsonbekwaam.

Tussen curatele, bewind en mentorschap bestaan grote verschillen als het gaat om de reikwijdte en de invloed op de meerderjarige.

wat zijn de verschillen?

curatele, bewind en mentorschap

Een curator behartigt de financiële en persoonlijke belangen

Een ondercuratelestelling is bedoeld voor mensen die zowel hun financiële als persoonlijke belangen niet meer zelfstandig kunnen behartigen. Een persoon die onder curatele is gesteld, verliest zijn of haar handelingsbekwaamheid. Een curator neemt beslissingen over geld, verpleging, verzorging, behandeling en de begeleiding van de betrokkene. Hierdoor mag de betrokkene niet meer zonder toestemming van de curator zelfstandig rechtshandelingen verrichten.

Een kantonrechter zal niet zomaar akkoord gaan met het onder curatele stellen van een meerderjarige. Ondercuratelestelling is immers een vergaande maatregel. Een meerderjarige moet zijn eigen keuzes kunnen maken, maar wanneer iemand niet in staat is juiste keuzes te maken of als iemand niet in staat is zijn belangen behoorlijk waar te nemen, moet deze persoon worden beschermd.

Een bewindvoerder beheert bepaalde goederen en/of geld

Onderbewindstelling van goederen (vermogen) is bedoeld voor personen die door hun lichamelijke of geestelijke toestand tijdelijk of blijvend niet meer in staat zijn hun financiële belangen te behartigen. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan iemand met een geestelijke stoornis of een verslaving.

De hoofdtaak van de bewindvoerder is het beheren van alles wat onder bewind is gesteld. De betrokkene kan niet meer zelfstandig beslissen over goederen die onder bewind zijn gesteld. Het is niet altijd nodig om alle goederen onder bewind te stellen, beperkt bewind is ook mogelijk. Bij aanvang van het bewind is de bewindvoerder verplicht om een lijst op te stellen waarop de onder bewind gestelde goederen staan vermeld. Daarnaast moet de bewindvoerder in principe ieder jaar rekening en verantwoording afleggen aan de kantonrechter.

Een mentor neemt beslissingen op het persoonlijke vlak

Een mentorschap kan worden ingesteld als een persoon als gevolg van zijn geestelijke toestand tijdelijk of duurzaam niet in staat is of bemoeilijkt wordt zijn belangen van niet vermogensrechtelijke aard zelf behoorlijk waar te nemen. Als er een mentorschap wordt ingesteld betekent dit dat de mentor alle beslissingen neemt over de verzorging, verpleging, behandeling of begeleiding van de betrokkene.

Aanvraag van curatele, bewind of mentorschap

Een curatele, bewind of mentorschap moet bij de kantonrechter worden aangevraagd binnen het gebied waar de meerderjarige woonachtig is.

De volgende personen kunnen een curatele, bewind of mentorschap aanvragen:

de betrokkene;
de partner van de betrokkene;
familieleden tot in de vierde graad van de meerderjarige, zoals ouders, grootouders, kinderen, kleinkinderen, broers, zusters, ooms, tantes, neven en nichten;
een voogd, als de betrokkene minderjarig is en onder gezag van een voogd staat;
de officier van justitie (als niemand anders een curatele, bewind of mentorschap kan of wil aanvragen).

Afhankelijk van de soort maatregel, kunnen soms ook andere personen of instanties de aanvraag doen.

Wie kan er curator, bewindvoerder of mentor worden?

Iedereen die meerderjarig is kan op verzoek tot curator, bewindvoerder of mentor worden benoemd. Bij het aanvragen van een bewindvoering of curatele mag je hiervoor dan ook zelf iemand voordragen. In principe zal de rechter deze voorkeur volgen, tenzij er goede redenen zijn om die persoon niet te benoemen. Een curator mag bijvoorbeeld niet zelf onder curatele staan, en een bewindvoerder mag niet in staat van faillissement verkeren. Wanneer er geen familielid, vriend of kennis bereid is om als curator, bewindvoerder of mentor op te treden, of wanneer dat niet gewenst is, kan de rechter een professioneel curator, bewindvoerder of mentor benoemen.

De vergoedingen voor een curator, bewindvoerder of mentor zijn landelijk vastgelegd in de Regeling beloning curatoren, bewindvoerders en mentoren.