IE-rechten binnen jouw bedrijf: waar liggen ze en hoe bescherm je ze?

Voor veel bedrijven vormen IE-rechten een steeds groter onderdeel van hun vermogen. Het is dus van groot belang om dit vermogen doelmatig te beschermen. In de dagelijkse praktijk zien wij echter dat veel ondernemingen hun IE-rechten veel beter zouden kunnen beschermen en grote risico’s nemen door het niet te doen. De oorzaak is vaak dat men zich niet lijkt te realiseren over welke IE-rechten een onderneming beschikt. Daarom een praktische inventarisatie.

Jouw IE-rechten aan de hand van een voorbeeld

Stel, RWV Advocaten ontwikkelt een wonderbaarlijk product: Juridisch advies in poedervorm. Het advies is gebaseerd op een geheim recept, er wordt een praktische verpakking voor ontwikkeld en we besluiten het online aan te bieden.

De interessante vraag is: welke IE-rechten spelen hier en in welk aspect van het product kunnen wij deze terugvinden?  

Jouw bedrijfsnaam kan worden beschermd als handelsnaam

Een handelsnaam is de naam waarmee een onderneming zich naar buiten toe presenteert, naar het publiek. Dat maakt de handelsnaam sterk verbonden met de activiteiten van een onderneming. Als een andere onderneming dezelfde handelsnaam gaat gebruiken, ontstaat er dus verwarring bij het publiek. Met welk bedrijf wordt er zakengedaan? En waar kan ik terecht met mijn klacht?

Het is dus zaak om op te treden tegen ondernemingen die dergelijke verwarring veroorzaken.

Een handelsnaam hoeft niet te worden geregistreerd. Het in de praktijk voeren van een handelsnaam is voldoende om er aanspraak op te kunnen maken. Toch kan het helpen om de handelsnaam te registreren bij de Kamer van Koophandel.

In dit voorbeeld zou er dus opgetreden kunnen worden tegen een onderneming die opereert onder de naam ‘RVW Advocaten’. Dat zou een inbreuk op de handelsnaam ‘RWV Advocaten’ opleveren.

Meer weten over handelsnamen? Lees het artikel: Jouw concurrent gebruikt een naam voor zijn bedrijf die erg op jouw bedrijfsnaam lijkt. Dit kun je doen.

Een logo registreren als woordmerk of als beeldmerk

Een merk is bedoeld om de waren of diensten van een onderneming te kunnen onderscheiden. Als merk kan onder meer gelden:

• woorden, waaronder namen van personen;
• tekeningen;
• letters;
• cijfers;
• kleuren;
• vormen van waren;
• verpakkingen van waren;
• geluiden.

Voor een merk geldt dat je het moet aanvragen bij het merkenbureau. Je kunt een merk laten registreren voor de BeNeLux, maar ook voor de landen erbuiten.

Met een merk in de hand kun je het andere partijen verbieden om een soortgelijk ‘teken’ te gebruiken. Hiermee bescherm je de identiteit van jouw dienst of product en bewaak je de vaak zorgvuldig opgebouwde reputatie.

Terug naar ons voorbeeld. Daarin is het logo (het ‘teken’) RWV als woordmerk en als beeldmerk te registreren. De vraag is echter in hoeverre de woorden ‘Juridisch Advies’ te registreren zijn. Hiervoor is het belangrijk dat je je realiseert dat het een omschrijving van het product of de dienst is. Een dergelijke omschrijving moet door eenieder kunnen worden gebruikt. En omdat je met een merk een exclusief gebruik van de woorden zou verkrijgen, zijn dergelijke beschrijvende termen uitgesloten als merk.

De verpakking: te beschermen als merk, octrooi, model of met auteursrecht

In ons voorbeeld is de verpakking een interessant voorwerp, dat door meerdere IE-rechten kan worden beschermd.

Octrooi

Wanneer er in de verpakking een nieuwe technische uitvinding is verwerkt, kan hierop een octrooi worden aangevraagd. Een octrooi wordt ook wel patent genoemd.

Met een octrooi verkrijg je een monopolie op jouw uitvinding: je mag een ander dus verbieden om gebruik te maken van jouw uitvinding, zo lang jouw octrooi geldt.

In ons voorbeeld zou er (in theorie) sprake kunnen zijn van een technische uitvinding, bijvoorbeeld in de sluiting. Daarop kan een octrooiaanvraag worden gebaseerd.

Modellen

Een model is een 3D-weergave van een object, maar ook een 2D-weergave. In het laatste geval spreken we van een tekening. In tegenstelling tot een octrooi, gaat het bij een model uitsluitend om het uiterlijk, dus om de creatieve vormgeving.

Een model kun je laten registreren. Een dergelijke registratie is vergelijkbaar met de registratie van een merk en duurt maximaal 25 jaar.

Er bestaan ook zogenaamde niet-ingeschreven gemeenschapsmodellen die alleen tegen bewuste namaak beschermen. Van dit modellenrecht kan sprake zijn zonder registratie. Het recht wordt verkregen door een model op de markt te brengen en zodoende beschikbaar te maken aan het publiek.

In ons voorbeeld is er geen sprake van een voor een modellenrecht vatbaar ontwerp. De gebruikte verpakking is niet op een specifiek creatieve manier vormgegeven, maar behoorlijk generiek. Deze wekt daarom geen andere algemene indruk dan andere verpakkingen, wat wel een vereiste voor modellenrechtelijke bescherming is.

Auteursrecht

Op vormgeving kan ook het auteursrecht van toepassing zijn. Hieronder gaan wij dieper in op auteursrechtelijke bescherming van jouw werk.

Maar is de omschrijving zo geschreven dat deze het product zo goed mogelijk beschrijft, dan is de productomschrijving volledig ‘functioneel bepaald’. Een auteursrecht is dan niet aan de orde.

Dat is ten aanzien van de opdruk van de verpakking echter anders: daar zijn duidelijk creatieve keuzes gemaakt qua kleur, vorm en lettergebruik.

Een unieke productiemethode of een geheel eigen recept: het bedrijfsgeheim

Veel bedrijven steken veel tijd en geld in het ontwikkelen van een unieke productiemethode of een heel specifiek recept. Deze zaken zijn van wezenlijk belang voor jouw bedrijf, maar kunnen vaak niet met auteursrecht, modellenrecht, een octrooi of met een merk worden beschermd. De oplossing: het bedrijfsgeheim.

Sinds enkele jaren bestaat er een wettelijke mogelijkheid om bedrijfsgeheimen te beschermen. Stel, je hebt inderdaad een unieke mengverhouding ontwikkeld voor de productie van de inhoud van het hierboven afgebeelde pakje. Als de concurrentie komt te beschikken over deze mengverhouding, verlies jij jouw voorsprong en zijn alle tijd en investeringen erin waardeloos.

Je kunt dit oplossen door deze verhouding aan te duiden en te behandelen als bedrijfsgeheim. Daarbij moet je ervoor zorgen dat het geheim niet zomaar uitlekt. Je moet dus beschermingsmaatregelen treffen en bovendien duidelijk maken dat het om een bedrijfsgeheim gaat. Daarna kun je de verhouding onder embargo van geheimhouding met een ander delen, bijvoorbeeld omdat je het door deze ander wil laten produceren.

Gebruikt de ander het geheim voor zijn eigen doeleinden, of maakt hij het bewust of onbewust openbaar, dan is hij aansprakelijk voor de schade.

De domeinnaam

De domeinnaam is geen echt IE-recht, maar komt geregeld terug in kwesties die aan IE gerelateerd zijn. Wat kun je doen als een concurrent gebruik maakt van een verwarrende of gelijkende domeinnaam?

Dat hangt er vooral van af hoe de concurrent de domeinnaam gebruikt. Gebruikt hij deze als handelsnaam, is deze beschrijvend voor zijn goederen of diensten en doet hij dat te goeder trouw (of misschien juist wel om jou dwars te zitten)? Afhankelijk van onder meer deze punten kan je ervoor kiezen om naar de rechter of naar een geschillenbeslechter te gaan.

Lees ook: Iemand gebruikt mijn bedrijfsnaam in zijn of haar domeinnaam, wat nu?

Hulp nodig bij het beschermen van IE-rechten binnen jouw bedrijf?

Heb je een vraag over de soorten IE-rechten, wil je weten welke vorderingen je kunt instellen of welke concrete stappen je kunt nemen als inbreuk wordt gemaakt, neem dan gerust contact met mij op.