De samenleving globaliseert en dus relaties ook. Het kan zomaar gebeuren dat u, tijdens uw werk hier in Nederland, een leuke Nederlandse man of vrouw ontmoet. Of dat u in het buitenland gaat werken en daar de liefde van uw leven ontmoet. U start een leven samen en er volgen een of meer kinderen. Uw geluk kan niet meer op, maar wat gebeurt er als een van beiden wil scheiden en graag terug wil naar het “eigen” land? Meer specifiek: wat gebeurt er dan met de kinderen en met de zorgregeling?

Doorslaggevend is de gewone verblijfplaats en het gezag

Van belang is allereerst wie het gezag heeft. De vraag wie het gezag heeft, is mede gekoppeld aan waar een kind zijn gewone verblijfplaats heeft. Een gewone verblijfplaats is niet per se waar iemand staat ingeschreven, maar, zoals het Hof van Justitie van de EU het heeft omschreven “waar iemand het permanente centrum van zijn belangen heeft”. Bij de beoordeling hiervan zijn alle omstandigheden van het specifieke geval van belang.

Als een kind zijn gewone verblijfplaats in Nederland heeft, dan gelden de Nederlandse regels om te bepalen wie van de ouders het gezag heeft. Als het kind uit het huwelijk tussen de ouders is geboren, dan zijn dat de ouders gezamenlijk. Als het kind is geboren uit een niet-huwelijkse relatie, dan heeft in beginsel alleen de moeder het ouderlijk gezag. Een erkenning door de vader brengt niet, zoals veel mensen denken, ook het ouderlijk gezag met zich mee. Door erkenning wordt een man de wettige vader van een kind. Het gezag dient door de ouders gezamenlijk, of als de moeder niet wil meewerken door de vader, via de rechter te worden aangevraagd.

Deze procedure geldt voor Nederland, maar in andere landen kunnen andere regels gelden.

Moeder maakt zich zonder het te weten schuldig aan kinderontvoering

Er zijn landen waar het anders is geregeld. Een voorbeeld uit de praktijk: een moeder had een relatie met een Spanjaard en ze kregen samen een kind. Het kind was door de man erkend, het gezamenlijk gezag hadden partijen niet geregeld. De moeder oefende dus alleen het gezag uit over het kind. Nadat ze enige tijd in Nederland hadden samengewoond, vertrok het stel naar Spanje om daar te gaan wonen. De moeder kon echter niet aarden in Spanje en besloot, tegen de wens in van de vader, met het kind terug naar Nederland te gaan.

De vader deed in Nederland een verzoek tot teruggeleiding van het kind, omdat hij van mening was dat het kind in strijd met zijn gezagsrecht en dus ongeoorloofd door de moeder mee naar Nederland was genomen. De moeder beriep zich op haar eenhoofdige gezag. Wat de moeder niet wist was dat naar Spaans recht de vader na de erkenning van een kind van rechtswege, dus zonder er iets extra’s voor te hoeven doen, het gezag over het kind krijgt als de ouders met het kind in een gezinssituatie samenwonen. Dus door naar Spanje te verhuizen, was, zonder dat ze het wisten, het gezag van de vader ontstaan.

Ook was de gewone verblijfplaats van het kind gewijzigd, want de ouders waren met het kind naar Spanje verhuisd met de bedoeling daar het “permanente centrum van hun belangen te vestigen”.

De moeder had zich dus, zonder het te weten, schuldig gemaakt aan kinderontvoering door het kind zonder toestemming van de vader mee terug naar Nederland te nemen. Overigens heeft het hof op grond van een van de weigeringsgronden uit het Haags Kinderontvoeringsverdrag besloten dat het kind toch in Nederland mocht blijven.

Wilt u weten hoe het in uw specifieke situatie zit?

Bent u van plan om met uw kind te verhuizen en wilt u weten welke regels voor u gelden? Of heeft u na het lezen van dit artikel vragen? Neem gerust contact met mij op of een van de overige familierechtadvocaten.

Oorspronkelijke auteur: Myrna van Wijk (sinds 1 januari 2017 niet meer werkzaam bij RWV Advocaten)