Het verschil tussen ‘recht hebben’ en ‘recht krijgen’ staat in veel gevallen gelijk aan het kunnen leveren van voldoende bewijs. In faillissementen neemt de curator de administratie onder zich en ‘zit’ daarmee op een groot deel van het bewijs omtrent de oorzaken en achtergronden van het faillissement. Soms hebben individuele schuldeisers er belang bij om inzage in de administratie te verkrijgen, bijvoorbeeld om te beoordelen of het bestuur aansprakelijk is.

Inzage boedeladministratie

In het verleden is via diverse wetsartikelen door belanghebbenden geprobeerd om inzage te krijgen. Zo is gepoogd om een bevel uit te lokken van de rechter-commissaris om de curator inzage te laten geven in de administratie van voor het faillissement. Een dergelijk bevel kan de rechter-commissaris geven op grond van artikel 69 Faillissementswet. De Hoge Raad heeft bepaald dat het daarbij moet gaan om het beheer van de boedel, oftewel de handelingen van de curator na faillissement en de administratie daarvan. En dus niet over administratie van voor het faillissement. Deze bepaling is in het leven geroepen om het mogelijk te maken dat schuldeisers toezicht kunnen uitoefenen op het beheer van de boedel. Indien crediteuren van mening zijn dat de curator bij dat beheer een fout maakt, kunnen zij daartegen opkomen.

Openlegging administratie alleen ter vaststelling van rechten ten opzichte van de failliet

Op grond van artikel 3:15J BW kunnen schuldeisers in een faillissement openlegging van de administratie van voor het faillissement vorderen wanneer zij daarbij ‘rechtstreeks en voldoende belang hebben’. Onduidelijk was of een dergelijk belang ook kon bestaan uit het doen van onderzoek naar de aansprakelijkheid van derden. Aan deze onduidelijkheid heeft de Hoge Raad recent een einde gemaakt. Een rechtstreeks en voldoende belang is (alleen) aanwezig indien de schuldeiser de verlangde informatie nodig heeft om zijn rechten ten opzichte van de failliet vast te stellen. Bijvoorbeeld om de hoogte van een hem toekomende bonus vast te kunnen stellen. Het artikel kan niet worden gebruikt om informatie te vergaren met het oog op een mogelijk door hem in te stellen vordering tegen een derde (zoals een bestuurder).

Inzage in administratie voor claims richting derden

Is het dan onmogelijk om stukken te verkrijgen van de curator ter onderbouwing van aanspraken op derden? Onder omstandigheden kan het wel. De wetsbepaling die daarvoor in aanmerking komt is artikel 843a Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Er moet dan wel aan flink aantal voorwaarden worden voldaan. Onder meer dienen de gevraagde stukken uit de administratie voldoende bepaald te zijn. Het artikel kan dus niet worden gebruikt om een zogenaamde ‘fishing expedition’ uit te voeren. Of en waarin inzage kan worden verkregen in de administratie die onder de curator rust, hangt dus af van het soort informatie en voor welk doel wordt gezocht.

Meer informatie?

Het voorgaande kan dienen als een spoorboekje op hoofdlijnen. Wilt u weten welke rechten tot inzage in welke administratie u heeft bij een faillissement waar u schuldeiser bent? Neem contact met mij op.