Landjepik en verjaring

Het komt vaak voor dat na een aantal jaren een feitelijke situatie met betrekking tot de grens van een tuin verandert. Burgers willen nog wel eens stukjes ongebruikte (gemeente)grond langzaam maar zeker bij hun tuin te trekken. Als de gemeente daartegen bezwaar maakt, dan wordt er soms een beroep gedaan op verjaring.

Wat is verjaring?

Door verjaring vervalt je recht. Hier gaat het echter ook om de zogenaamde verkrijgende verjaring van onroerend goed. De één verkrijgt iets maar de ander raakt het kwijt. Onderscheid moet gemaakt worden tussen “goede trouw” en “niet te goeder trouw”, of anders gezegd, je wist hoe het zat of je hoefde dat niet te weten.

Voor verjaring bij bezit te goeder trouw geldt een termijn van 10 jaar, maar deze gevallen doen zich bijna niet voor. Je kunt immers weten waar je eigendom ophoudt door onderzoek te doen bij het kadaster.

In de rechtspraak spelen dan ook bijna altijd gevallen waarbij de bezitter niet te goeder trouw is, maar na 20 jaar toch als eigenaar uit de bus wil komen.

Wat is precies 'bezit'?

In de wet staat dat hij, die een goed bezit gedurende 20 jaar, dat goed ook verkrijgt, ook al was zijn bezit niet te goeder trouw. Dat lijkt simpel maar dat is het niet.

Bezit moet worden beoordeeld naar verkeersopvatting, mede op grond van uiterlijke feiten. Maar er is meer voor nodig dan het simpele in gebruik nemen van een strook grond. Want de wet zegt ook dat op zich zelf staande machtsuitoefeningen voor inbezitneming, onvoldoende zijn. Zo is bijvoorbeeld het inrichten als tuin, beplanten, gras maaien e.d. niet voldoende om bezit aan te nemen.

De rechtspraak verlangt bovendien dat je dat bezit ook uitoefent met de pretentie van het zijn van eigenaar. Als bijvoorbeeld het stukje grond gedurende 20 jaar is afgesloten met een schutting, hekwerk of een ondoordringbare haag, dan zou je kunnen oordelen dat je ook de pretentie hebt om het bezit als eigenaar uit te oefenen. Doorslaggevend daarbij is dat degene die eigenlijk rechthebbende is, zijn recht om dat bezit op te eisen, 20 jaar niet heeft uitgeoefend.

Kan verjaring worden voorkomen?

Door goed in de gaten te houden wat de derde met jouw grond doet en tijdig op de juiste wijze te waarschuwen dat er door de handelwijze geen sprake kan zijn van verjaring. Zo’n verjaring kan, anders gezegd, wordt gestuit.

Ook gaan veel gemeentes er toe over om stukjes gemeentegrond die bij burgers in gebruik zijn, uit te geven door middel van een gebruiks- of huurovereenkomst. Dan is er geen sprake van bezit en is er dus geen verjaring.

Geldt dit ook voor een recht van overpad?

Ja, ook erfdienstbaarheden in de vorm van een recht van overpad kunnen door verjaring ontstaan dus ook hier is voorzichtigheid geboden voor degenen die zien dat bijvoorbeeld buren op een bepaalde reguliere wijze gebruik maken van hun terrein.