Productaansprakelijkheid
Als producent, importeur of verkoper draag je een grote verantwoordelijkheid voor de veiligheid van producten die je op de markt brengt. Wanneer een gebrekkig product schade veroorzaakt aan personen of goederen, kan er sprake zijn van productaansprakelijkheid.
Wat valt onder productaansprakelijkheid?
Productaansprakelijkheid betekent dat je als producent, importeur of leverancier aansprakelijk bent voor schade die ontstaat door een gebrek aan jouw product. Een product is gebrekkig als het niet de veiligheid biedt die men daarvan mag verwachten. Het uitgangspunt bij deze beoordeling is wat een redelijk gebruiker (de gemiddelde consument) bij normaal gebruik van het product mag verwachten. Het gaat daarbij niet alleen om fysieke schade, maar ook om letselschade of schade aan andere eigendommen.
Aansprakelijkheid van producent, verkoper en importeur
De aansprakelijkheid voor een product rust in de eerste plaats op de producent. Maar ook een importeur, distributeur of zelfs verkoper kan onder omstandigheden aansprakelijk zijn. Deze zogeheten ‘productaansprakelijkheid van de verkoper’ speelt bijvoorbeeld een rol wanneer de producent niet geïdentificeerd kan worden of zich buiten de EU bevindt. De consument kan in dat geval elke leverancier aanspreken. Geeft de leverancier vervolgens de identiteit van de producent of van zijn eigen leverancier door, dan is hij van verdere aansprakelijkheid ontslagen.
Als meerdere producenten aansprakelijk zijn voor de schade, is ieder van hen voor het geheel aansprakelijk. De benadeelde consument kan hen dan hoofdelijk aanspreken. In de zakelijke markt (productaansprakelijkheid B2B) kunnen bovendien aanvullende afspraken gelden, mits deze afspraken niet in strijd zijn met het dwingend recht uit het Burgerlijk Wetboek.
Wie heeft de bewijslast bij productaansprakelijkheid?
In geval van schade door een gebrekkig product ligt de bewijslast in principe bij de benadeelde. De benadeelde moet aantonen dat er sprake is van een gebrek aan het product, dat er schade is geleden én dat er een causaal verband bestaat tussen het gebrek en de schade. Voor jou als producent of verkoper is het van groot belang om zorgvuldig te documenteren hoe het product tot stand is gekomen, welke kwaliteitscontroles zijn uitgevoerd en welke informatie is verstrekt aan de afnemer. Deze documentatie kan in een eventuele procedure doorslaggevend zijn bij het weerleggen van de aansprakelijkheid of het aantonen van deugdelijk handelen.
WANNEER IS EEN PRODUCENT NIET AANSPRAKELIJK?
Een producent is niet altijd aansprakelijk volgens de wettelijke producteisen.
- Zo geldt geen aansprakelijkheid wanneer het product bij het op de markt brengen veilig was maar later onveilig werd, of wanneer het technisch onmogelijk was het gebrek toen te ontdekken.
- Ook is de producent niet aansprakelijk als het product niet voor commerciële doeleinden is gemaakt, als hij het niet zelf op de markt heeft gebracht, als het buiten zijn bedrijf is vervaardigd of als het gebrek het gevolg is van verplichte overheidsvoorschriften.
- Ten slotte kan de producent zich beroepen op uitsluiting wanneer het gebrek is ontstaan in een onderdeel dat in een eindproduct is verwerkt.
Richtlijn en nieuwe wetgeving productaansprakelijkheid
De huidige regels zijn vastgelegd in de Europese richtlijn productaansprakelijkheid. Deze vormt de basis voor nationale wetgeving in de EU-lidstaten. Er is echter een nieuwe richtlijn productaansprakelijkheid in 2024 in werking getreden, waarin onder meer de productaansprakelijkheid bij digitale producten, software en AI worden meegenomen. Dat betekent dat ook bedrijven die tech-producten leveren zich tijdig moeten voorbereiden op veranderende eisen. Lidstaten moeten deze richtlijn uiterlijk op 9 december 2026 in nationale wetgeving omzetten; vanaf die datum geldt zij voor producten die dan (of later) op de markt worden gebracht.
Beschermen tegen risico’s: productaansprakelijkheidsverzekering
De financiële gevolgen van productaansprakelijkheid kunnen groot zijn. Daarom kiezen veel ondernemingen voor een productaansprakelijkheidsverzekering. Deze verzekering dekt in veel gevallen schadeclaims als gevolg van gebrekkige producten. De dekking is echter niet altijd volledig of vanzelfsprekend. Het is daarom belangrijk om goed te weten welke schade of aansprakelijkheid door de polis wordt gedekt. Daarnaast blijft het belangrijk om je juridische positie helder te hebben – een verzekering vervangt geen zorgvuldig risicobeheer en goede documentatie.
WAT KUNNEN ONZE ondernemingsrecht ADVOCATEN VOOR JOU BETEKENEN?
Of je nu producent bent, leverancier of verkoper: je wilt weten wanneer je aansprakelijk kunt worden gesteld voor schade door een gebrekkig product. De wet is hierover op hoofdlijnen duidelijk, maar de toepassing in de praktijk blijkt vaak complex. Wie is verantwoordelijk bij een gebrekkig product, welke informatie moet worden overlegd en hoe kan aansprakelijkheid bij een terugroepactie of schadeclaim worden voorkomen? Het is daarom belangrijk om goed te weten welke regels gelden, welke documentatie en kwaliteitscontroles van belang zijn en hoe een onderneming zich kan voorbereiden op mogelijke risico’s. Dat begint met inzicht - en waar nodig - juridisch advies.
Veelgestelde vragen
Kan een producent productaansprakelijkheid uitsluiten?
Nee, tegenover consumenten is productaansprakelijkheid dwingend recht en dus niet uit te sluiten. In B2B-relaties is beperkte contractuele afwijking mogelijk, maar volledige uitsluiting is in de praktijk meestal niet rechtsgeldig. Zo kan bijvoorbeeld de aansprakelijkheid beperkt worden tot een maximaal schadebedrag of tot enkel directe schade, maar mag je niet afwijken van wat het dwingend recht verplicht of verbiedt.
Wat is de verjaringstermijn voor productaansprakelijkheid?
Een vordering op grond van productaansprakelijkheid verjaart na drie jaar vanaf het moment dat de benadeelde op de hoogte is van de schade, het gebrek en de aansprakelijke partij. Daarnaast geldt een absolute vervaltermijn van tien jaar na het op de markt brengen van het product. Daarna is het instellen van een vordering niet meer mogelijk.
Wanneer is een producent aansprakelijk voor gevolgschade?
Productaansprakelijkheid dekt ook gevolgschade: schade die ontstaat doordat een gebrekkig product andere zaken beschadigt of letsel veroorzaakt. Denk aan een brand door een defect apparaat, waarbij ook andere eigendommen worden beschadigd. De schade aan het gebrekkige product zelf valt echter níet onder deze regeling – daarvoor geldt eventueel contractuele aansprakelijkheid of garantie.
Wanneer is een producent aansprakelijk voor letselschade?
Als een gebrekkig product lichamelijk letsel veroorzaakt – bijvoorbeeld brandwonden door een ontploffend apparaat – kan de producent aansprakelijk zijn op grond van productaansprakelijkheid. De benadeelde kan dan vergoeding eisen voor medische kosten, verlies van inkomen en immateriële schade (smartengeld).
Neem contact met ons op
Heb je vragen of wil je een afspraak maken? Neem dan vrijblijvend contact met ons op!
- Haagweg 1492321 AA, Leiden