Recentelijk is een aantal uitspraken gewezen door diverse rechtbanken waarin een curator in verzet ging tegen het faillissement waarin hij werd aangesteld. Voor een leek klinkt dat bizar in de oren. Een curator is er toch om faillissementen te behandelen?

Waarom gaan curatoren in verzet tegen een faillietverklaring?

Een curator heeft als taak de activa van de failliet te gelde maken ten behoeve van de gezamenlijke crediteuren en wordt voor zijn werkzaamheden betaald vanuit de opbrengst van de activa. De hoogte van het salaris wordt vastgesteld door de rechter-commissaris, een rechter die als toezichthouder optreedt. Is de boedel leeg, dan heeft de curator pech. Een curator kan niet weigeren een ‘leeg’ faillissement aan te nemen. Het idee is dat hij ook dergelijke faillissementen moet behandelen. Zoals een bekende curator eens opmerkte: het is één van de weinige beroepen – zo niet het enige - waarbij je soms voor niets moet werken.

Forse toename lege boedels

In de afgelopen jaren is het aantal lege boedels fors toegenomen. Hierdoor komt meer spanning op het systeem van aanstelling en beloning van curatoren. En op het moment dat het percentage lege boedels te hoog oploopt, zullen curatoren voor de eer gaan bedanken.

Verzet door curatoren tegen faillietverklaringen

In een aantal uitspraken van de Rechtbanken Rotterdam en Den Haag zijn curatoren in verzet gegaan tegen faillietverklaringen van besloten vennootschappen waarin zij als curator waren aangesteld. De curatoren gaven in die gevallen aan dat er sprake was van een lege boedel, er vooralsnog geen aanwijzingen waren voor kennelijk onbehoorlijk bestuur of andere onrechtmatigheden. De curatoren dienden als belanghebbenden te worden aangemerkt nu zij, als het faillissement in stand zou blijven, slechts met kosten (onverhaalbaar salaris) werden opgescheept.

Turboliquidatie was een betere optie geweest volgens curatoren

De bestuurders hadden volgens de curatoren moeten kiezen voor turboliquidatie van de onderneming. Simpel gezegd is dit het uitschrijven van de vennootschap uit het Handelsregister van de Kamer van Koophandel zonder dat vereffening plaats vindt. Dit vanwege het feit dat er geen activa zijn, maar slechts schulden.

De Rechtbanken Den Haag en Rotterdam zijn de betreffende curatoren in hun stelling gevolgd: de besturen hadden in die omstandigheden moeten kiezen voor turboliquidatie.

In één uitspraak ging de Rechtbank Rotterdam zelfs zo ver dat het niet opteren voor turboliquidatie onrechtmatig was jegens de curator: de bestuurder werd aansprakelijk gehouden voor de faillissementskosten (lees: het salaris van de curator) over de periode dat het faillissement tot aan het geslaagde verzet had geduurd.

Kritiek op uitspraken over turboliquidatie

Op de voornoemde uitspraken is veel kritiek gekomen. Een belangrijk element hierbij is de omstandigheid dat een kwaadwillende bestuurder op deze wijze vrij eenvoudig van een vennootschap af kan komen. Als hij de vennootschap leeg heeft gehaald, zijn er slechts schulden en kan geopteerd worden voor turboliquidatie. Elke crediteur van de vennootschap kan dan weliswaar nog het faillissement van de geliquideerde vennootschap aanvragen, maar deze crediteur moet dan aannemelijk maken dat er een bate is. Die bate kan ook bestaan uit een claim vanwege onrechtmatig handelen door het bestuur. Dit is voor een buitenstaander – wat een gemiddelde crediteur nu eenmaal zal zijn – zeer lastig aan te tonen. 

Hoge Raad moet nu oordeel vellen

Ook de Rechtbank Overijssel ontving recentelijk een verzetschrift van een curator . Zij heeft nu de Hoge Raad gevraagd te verklaren of een curator eigenlijk juridisch gezien een belanghebbende in een dergelijke verzetprocedure kan zijn. Verder heeft zij de vraag gesteld of een curator gelet op zijn neutrale en onafhankelijke rol in verzet kan komen tegen een faillissementsvonnis waarbij hij constateert dat er geen actief is of actief valt te verwachten.

Als de Hoge Raad de hiervoor genoemde vragen bevestigend beantwoordt, betekent dit dat faillissementen van lege vennootschappen niet alleen minder snel zullen worden uitgesproken, maar ook dat in bepaalde gevallen het doorzetten van een faillissement risico’s met zich mee kan brengen.

Doet u zaken met een bedrijf in moeilijkheden of verkeert uw bedrijf zelf in moeilijkheden: laat u adviseren!

Heeft u zelf of een partij waar mee u zaken doet te maken met een dreigende faillissementssituatie: laat u door ons adviseren over de te volgen weg. Wij hebben veel ervaring in dergelijke kwesties en weten u op de meest geschikte route te wijzen.