De afwikkeling van een nalatenschap kan veel tijd kosten. De gemiddelde duur bedraagt tussen een half jaar en een jaar, maar er zijn veel gevallen waarin het meerdere jaren duurt. Over een dergelijke periode kan de waarde van de tot de nalatenschap behorende goederen sterk veranderen. Het wettelijk uitgangspunt bij de afwikkeling van de nalatenschap is de waarde onmiddellijk na het overlijden van de erflater.

Afwijken van testament

Van dit uitgangspunt kan in sommige gevallen bij testament worden afgeweken. Dat het verstandig kan zijn om dit te doen en dat dit zeer nadrukkelijk moet worden vastgelegd, laat zich illustreren aan de hand van het volgende praktijkgeval.

Praktijkvoorbeeld: waarde van panden stijgt tijdens afwikkeling van de nalatenschap

De (langstlevende) moeder van drie kinderen wijst haar dochter aan als haar enig erfgename. Haar twee zoons krijgen volgens haar testament - middels een zogenaamd legaat – een bedrag aan geld dat gelijk is aan hetgeen zij uit de erfenis zouden hebben ontvangen als zij erfgenaam zouden zijn geweest.

De bedoeling hiervan lijkt duidelijk: moeder wilde dat de bezittingen naar haar dochter zouden gaan met de verplichting dat zij haar beide broers ieder een gelijk deel van de erfenis uit zou betalen in geld.

In dit geval ging het – onder meer – om twee huizen. Dochter heeft de nalatenschap beneficiair aanvaard en de door de rechter benoemde vereffenaar doet er ruim vier jaar over om de nalatenschap te vereffenen. In de tussentijd stijgt de waarde van de beide panden met bijna een half miljoen euro.

Waarde panden ten tijde van het overlijden wordt aangehouden

De vereffenaar maakt aan het slot van de vereffening een uitdelingslijst op, waarin de vordering van de beide zoons wordt gewaardeerd op de waarde ten tijde van het overlijden van moeder.

Zoons leggen het aan de rechter voor

De beide zoons zijn het daar niet mee eens en komen in verzet tegen de uitdelingslijst bij de kantonrechter.

De kantonrechter wijst het verzet af. Hij is van oordeel dat het wettelijke uitgangspunt moet worden aangehouden. De door de beide voorgestane uitleg van het testament wordt niet gevolgd. Ook bij de Hoge Raad blijft dit oordeel van de kantonrechter in stand.

Wat leren we hiervan?

Je kunt als erflater in je testament een van de wet afwijkende regeling over het moment van waardering opnemen. Belangrijk is dan wel dat je dit duidelijk vastlegt, waarbij ook eenduidig bepaalbaar moet zijn welk moment dan wel geldt.

Als het niet duidelijk is vastgelegd, zal een rechter altijd terugvallen op het wettelijke uitgangspunt en de waarde ten tijde van het overlijden aanhouden.

Meer weten over een legaat in een erfenis?

Wil je meer weten over legaten, vereffeningen of afwikkelingen van erfenissen in het algemeen, neem contact op met mij of een van de advocaten erfrecht.