Als een ondernemer zich tot uw accountantskantoor wendt voor deskundige bijstand, zal hij moeten kunnen vertrouwen op de juistheid van uw advies en de door u opgestelde documentatie. In de rechtspraak is immers reeds bepaald dat op u als accountant een zorgplicht rust om uw werkzaamheden uit te voeren als een redelijk handelende en redelijk bekwame vakgenoot. 

Maar heeft u een zorgplicht tegenover derden? Ja, onder omstandigheden wel. Daarom is het essentieel dat u als accountant inventariseert aan wie uw rapporten worden verstrekt. En dat, als ze aan derden worden verstrekt, u de nodige maatregelen treft om uw aansprakelijkheid te beperken. Aldus de Hoge Raad in een recent arrest.

De achtergrond: sprake van schending zorgplicht account?

In deze zaak raakten begin 2002 twee investeerders geïnteresseerd in het overnemen van een jachthavencomplex en (de aandelen in) de onderneming van de aldaar gevestigde sloepenbouwer. Ten behoeve van de overname verstrekte de betreffende sloepenbouwer aan zijn accountantskantoor de opdracht om (onder andere) de jaarrekeningen over 2000 en 2001 en de halfjaarcijfers van 2002 samen te stellen. De cijfers waren positief, waarop de aandelen werden verkocht. Na de overname, zijn (een deel van) de aandelen door de investeerders in begin 2003 vervolgens doorverkocht aan derden. 

In september 2008 werd de sloepenbouwer failliet verklaard. Hierna bleek dat de omzet in de jaarrekeningen en de halfjaarcijfers op een onjuiste wijze werd toegerekend aan bepaalde periodes, waardoor de financiële gezondheid van de sloepenbouwer rooskleuriger was weergegeven dan ze werkelijk waren. 

Hierop stelden de derden het accountantskantoor aansprakelijk wegens een schending van haar zorgplicht en vorderden zij de geleden schade. Het accountantskantoor verweerde zich met het standpunt dat de twee investeerders geen klanten waren en er tegenover hen dan ook geen zorgplicht gold.

Het oordeel van de rechter: in principe geen zorgplicht account tegenover derden

Nadat de rechtbank de derden in het ongelijk had gesteld, wijst ook het Hof Arnhem-Leeuwarden hun vorderingen af. 
Volgens het hof rust op een accountant in principe geen zorgplicht tegenover derden in de uitvoering van niet-wettelijke taken (in tegenstelling tot de uitvoering van wettelijke taken, zoals de wettelijk voorgeschreven jaarrekeningcontrole). 
 

Maar let op! Voorkom zorgplicht tegenover derden

Desalniettemin, is volgens het hof een zorgplicht tegenover derden aanwezig als u ten tijde van het uit handen geven van de rapportage weet of behoort te weten dat deze ter beschikking van een derde zal komen en dat de betreffende derde (zeer) waarschijnlijk op de rapportage zal vertrouwen bij het nemen van een beslissing over een bepaalde transactie. 
 

Als u het ontstaan van een dergelijke zorgplicht tegenover derden wilt voorkomen, dan dient u maatregelen te treffen zoals in het rapport (nauwkeurig) te vermelden: 

  • voor wie het rapport (alleen) is bestemd; 
  • dat het rapport niet aan derden beschikbaar mag worden gesteld;
  • wat precies het doel van het rapport is en dat het niet voor andere doeleinden kan en mag worden gebruikt.
     

Hoewel het accountantskantoor bovengenoemde maatregelen niet heeft getroffen, oordeelt het hof alsnog dat geen sprake is van een zorgplicht tegenover de derden. De accountant diende ten tijde van het verstrekken van de cijfers namelijk geen rekening te houden met het feit dat ook de derden daar kennis van zouden nemen, aldus het hof.

Ook de Hoge Raad oordeelt: accountant heeft geen zorgplicht geschonden

De derden gingen hierop in cassatie, maar kregen ook van de Hoge Raad geen gelijk. De Hoge Raad bevestigde het oordeel van het hof dat de account tegenover de derden geen zorgplicht heeft geschonden omdat hij – ten tijde van het uit handen geven van de cijfers – niet hoefde te verwachten dat de cijfers ter beschikking van derden zouden komen. 
 

Belangrijk! Beperk uw aansprakelijkheid 

Uit de bovengenoemde uitspraken volgt dat het van essentieel belang is voor u als accountant om te inventariseren aan wie uw rapporten worden verstrekt en, als daartoe aanleiding is, de nodige maatregelen te treffen om uw aansprakelijkheid te beperken. De enkele vermelding dat derden geen rechten kunnen ontlenen aan de rapporten lijkt hiervoor echter niet te volstaan. 

Meer weten over uw zorgplicht als accountant?

Bent u een accountant en heeft u vragen over uw zorgplicht? Neem gerust contact met mij of een van de overige ondernemingsrechtadvocaten op. Wij adviseren u graag.