Stelt u zich voor: U bent een restauranthouder aan het mooie Rapenburg te Leiden. Net voordat het hoogseizoen begint, bedenkt u zich dat de voorpui wel een likje verf kan gebruiken. U vindt via Google een schilder en geeft hem de opdracht tot het schilderen van de voorpui. Een week later staat de schilder voor uw deur, samen met zijn “Duitse” neefje. U biedt de heren een kopje koffie aan. Omdat u geen Duits spreekt, gaan de heren snel aan de slag. Zelf gaat u naar de groothandel om nog de laatste inkopen te doen.

Aan het einde van de dag komt u terug bij uw restaurant. Voor uw prachtig geschilderde pui staat de inspecteur van de Inspectie SZW (de voormalige Arbeidsinspectie). Na het controleren van de papieren blijkt het neefje niet Duits, maar Russisch én bovenal niet gerechtigd in Nederland te werken. U gaat ervan uit dat dit een probleem is van de schilder en u wenst hem veel succes. De inspecteur helpt u echter snel uit deze droom. Volgens de inspecteur had u zélf moeten controleren of het neefje in Nederland mocht werken. U krijgt een boete opgelegd van € 12.000,- nu u kennelijk de papieren van het neefje niet heeft gecontroleerd en daarmee stilzwijgend heeft toegelaten dat een illegale werknemer werkzaamheden verricht.

Een week later ontvangt u van de schilder een factuur voor € 1.500,-. U belt de schilder op en geeft aan dat het versturen van de factuur een vergissing moet zijn. Het is immers niet uw schuld dat hij een illegale werknemer de schilderklus heeft laten verrichten. De schilder moet de boete betalen, althans dat vindt u. U wenst dan ook de factuur te verrekenen met de reeds betaalde boete. De schilder weigert deze verrekening echter en staat op betaling van zijn volledige factuur. U had zelf moeten controleren of de werknemer een werkvergunning had.

U weigert te betalen. De schilder dagvaardt u.

Dient u de schilder te betalen?

Mijn voorzichtige inschatting is dat velen van mening zijn dat het onrechtvaardig is dat de restauranthouder de rekening van de schilder moet betalen. Het is immers de “schuld” van de schilder dat de restauranthouder een boete opgelegd heeft gekregen.

De kantonrechter te Amsterdam is het daar echter niet mee eens (Rechtbank Amsterdam 9 oktober 2013, ECLI 2013:6391). De kantonrechter oordeelt dat degene die werkzaamheden laat verrichten een zelfstandige verplichting heeft om te controleren of degene die fysiek de werkzaamheden verricht in Nederland mag werken. Nu de restauranthouder dat niet heeft gedaan is hij zelf nalatig geweest en kan hij de boete niet verhalen op de schilder.

Een opmerkelijk uitkomst, echter wel precies zoals die de wetgever voor ogen stond bij invoering van de Wet Arbeid Vreemdelingen.

Wat verplicht de Wet Arbeid Vreemdelingen u te controleren?

Het vonnis van de kantonrechter geeft aan dat een (financieel) ongelukje in een klein hoekje zit. Als ondernemer zult u regelmatig werkzaamheden door derden laten verrichten. Veelal op basis van een overeenkomst van opdracht. Vaak laat de derde deze werkzaamheden verrichten door een werknemer of door een onderaannemer. Denk bijvoorbeeld aan de glazenwasser, de schoonmaker of de cateraar die u inschakelt voor een feestje bij u op de zaak.

Het is in al deze gevallen van belang dat u waakzaam bent. Zeker als werkzaamheden fysiek bij u op de “zaak” worden verricht. De Wet Arbeid en Vreemdelingen biedt u als opdrachtgever de mogelijkheid controle uit te oefenen op de personen die door uw opdrachtnemer bij u aan het werk worden gezet. De wet verplicht de opdrachtnemer een kopie van het legitimatiebewijs van de uitvoerders aan u als opdrachtgever te overhandigen. U bent verplicht deze kopie vijf jaar lang te bewaren.

Aan de hand van het legitimatiebewijs kunt u nagaan of de uitvoerende persoon in Nederland mag werken. Voor EU-onderdanen is dit veelal het geval. Betreft de werknemer echter een niet EU-onderdaan (voor deze gevallen vallen Liechtenstein, IJsland, Noorwegen & Zwitserland ook onder de “EU”), vraag dan altijd om een kopie van de werkvergunning. Stuur de werknemer weg als hij geen werkvergunning kan overhandigen.

Controleert u niet en blijkt de werknemer niet in Nederland te mogen werken of laat u na controle de illegale werknemer toch toe de werkzaamheden te verrichten, dan zult u bij een controle door de Inspectie SZW ontegenzeggelijk een boete krijgen. Per illegale werknemer kan deze boete oplopen tot € 12.000,-. Overigens geldt deze verplichting ook als u voor uw eigen verjaardag thuis een cateraar inschakelt. Mocht tijdens een controle blijken dat één van de werknemers van de cateraar niet in Nederland mag werken dan kunt u een boete tegemoet zien van maximaal € 6.000,-.

Boete voorkomen? Vraag om een vrijwaring van uw opdrachtnemer

U kunt ervoor kiezen bij iedere klus de papieren van de feitelijke uitvoerders te (laten) controleren. Een dergelijke controle zal echter leiden tot praktische problemen, voor zover het al mogelijk is te controleren of u van uw opdrachtnemer van iedere werknemer de legitimatiebewijzen heeft ontvangen en/of bij eventuele niet EU-werknemers te controleren of er een werkvergunning is verleend. Denk bijvoorbeeld aan het wekelijks wijzigende peloton schoonmakers dat iedere avond uw kantoorpand komt schoonmaken.

Een veel gemakkelijker oplossing is het vragen van een zogenaamde vrijwaring van uw opdrachtnemer. In het geval van de schilder zou een dergelijke vrijwaring inhouden dat afgesproken wordt dat de schilder garandeert dat zijn werknemers in Nederland mogen werken en dat hij eventuele boetes voor zijn rekening zal nemen in het geval dit onjuist mag blijken.

Door grotere ondernemers wordt een dergelijke vrijwaring veelal opgenomen in de algemene (inkoop)voorwaarden. De vrijwaring kunt u echter ook in de opdrachtbevestiging (laten) opnemen. Ontvangt u geen schriftelijke opdrachtbevestiging; dan doet u er goed aan de opdrachtnemer schriftelijk (e-mail, fax of brief) te berichten dat de opdracht alleen mag worden uitgevoerd indien u als opdrachtgever wordt gevrijwaard voor boetes, op grond van de Wet Arbeid Vreemdelingen. Daarmee blijft een klus van € 1.500,- ook € 1.500,-. Uiteraard meerwerk daargelaten.

Meer informatie?

Heeft u verder nog vragen over de Wet Arbeid Vreemdelingen? Of is u een boete opgelegd? Neem contact op met mij of een van mijn arbeidsrechtcollega`s.

Oorspronkelijke auteur: Alexander Klein Hofmeijer. Niet meer werkzaam bij RWV Advocaten sinds 1 september 2017.