Een helder en consequent gehandhaafd alcohol- en drugsbeleid is cruciaal voor een veilige en productieve werkvloer. Het helpt niet alleen om de gezondheid en veiligheid van werknemers te waarborgen, maar voorkomt ook juridische problemen. Een goed beleid biedt duidelijkheid aan alle werknemers over wat wel en niet is toegestaan en zorgt ervoor dat iedereen zich aan dezelfde regels houdt.

Twee rechtszaken die het belang van een duidelijk beleid onderstrepen

Laten we twee recente rechtszaken bekijken om het belang van een duidelijk en consequent gehandhaafd beleid te illustreren. In beide zaken is een werknemer op staande voet ontslagen wegens drugsgebruik. De ene hield stand, de andere niet. Wat maakte het verschil: het alcohol- en drugsbeleid van de werkgever.

Succesverhaal: zero tolerance beleid werkt

In de eerste zaak heeft de werknemer na afloop van een online vergadering, op camera, een joint opgestoken. Omdat het zero tolerance beleid in het personeelsreglement stond, dit reglement onderdeel uitmaakte van de arbeidsovereenkomst en de werknemer daarvan een exemplaar heeft ontvangen, werd de werknemer hiermee verondersteld bekend te zijn.

Het beleid was glashelder: het is onder geen enkele omstandigheid toegestaan om tijdens werkuren alcohol en/of drugs te nuttigen of onder invloed van alcohol en/of drugs te verkeren.

Voor wat betreft de sanctie bij het overtreden van dit beleid, bood het beleid ruimte. Er konden disciplinaire en/of arbeidsrechtelijke maatregelen worden genomen en onder omstandigheden en afhankelijk van de ernst van de overtreding was een ontslag op staande voet niet uitgesloten. Dit betekende dat de werkgever, afhankelijk van de omstandigheden van het geval, kon beoordelen of bij overtreding van dit beleid ontslag op staande voet of een minder ingrijpende maatregel volgde. Het ontslag op staande voet in deze hield stand.

Minder succes: werkgever trekt door inconsistentie aan het kortste eind

In de tweede zaak, waarin een werknemer tijdens een bedrijfsfeestje cocaïne gebruikte, had de werkgever ook een duidelijk beleid. De werkgever handelde bij de handhaving van dit beleid echter niet consistent. Hoewel het onder invloed zijn van zowel drugs als alcohol tijdens werktijd op grond van het beleid verboden was, werd op het bedrijfsfeest in kwestie wel alcohol geschonken.

Daarnaast waren er eerdere incidenten geweest met drugsgebruik, waarbij de werkgever niet heeft ingegrepen. Dit maakte volgens de rechter dat het voor de werknemer onvoldoende duidelijk is geweest hoe de werkgever met betrekking tot het gebruik van (hard)drugs in de wedstrijd zat. Het ontslag op staande voet is vernietigd.

Belangrijke lessen

Wat kunnen we leren 
van deze uitspraken?

Wees duidelijk

Stel heldere, concrete regels op over wat wel en niet is toegestaan. Behandel je alcohol en drugs gelijk, maar sta je in de praktijk wel alcoholgebruik toe? Dan kan dit tegen je werken. Maak in dat geval duidelijk onderscheid tussen alcohol en drugs.

Leg sancties vast

Benoem welke maatregelen volgen bij overtreding. Wil je een zero tolerance beleid voeren, handel hier dan ook (steeds) naar!

Communiceer actief

Zorg ervoor dat alle werknemers op de hoogte zijn van het beleid. Informeer je werknemer actief. Dit kan via het personeelsreglement, trainingen en regelmatige herinneringen.

Consistentie is cruciaal

Een beleid moet altijd consequent worden gehandhaafd. Dit betekent dat overtredingen altijd consequenties hebben, ongeacht de omstandigheden. Maak geen uitzonderingen. Inconsistentie ondermijnt je hele beleid.

Twijfel je over jouw huidige beleid?

Een goed alcohol- en drugsbeleid is geen overbodige luxe, maar een noodzakelijke investering. Door nu actie te ondernemen, voorkom je kostbare procedures later.

Onze tip: start met een inventarisatie van jullie huidige situatie. Welke regels hanteren jullie? Zijn deze helder gecommuniceerd? En vooral: leven jullie deze ook na in de praktijk? Eerlijkheid naar jezelf toe voorkomt later onaangename verrassingen.

Twijfel je of jouw beleid juridisch waterdicht is?

Neem dan contact op met een van ons op of een van de andere arbeidsrecht advocaten. Wij helpen je graag bij het opstellen of herzien van jouw alcohol- en drugsbeleid. We zorgen ervoor dat het aansluit bij jouw bedrijfscultuur én juridisch standhoudt.

Veel gestelde vragen over 
een alcohol- en drugsbeleid

Wat is een ADM-beleid?

Een ADM-beleid (Alcohol, Drugs- en Medicijnenbeleid is een set regels en richtlijnen die het gebruik van alcohol, drugs en medicijnen op de werkvloer reguleert.

Wat is de gedragscode voor alcohol en drugs?

Een alcohol- en drugsbeleid beschrijft de regels en verwachtingen rondom het gebruik hiervan en welke sancties hieraan gekoppeld zijn.

Waarom is een alcohol- en drugsbeleid belangrijk op de werkvloer?

Alcohol- en drugsgebruik kan leiden tot ongelukken, reputatieschade en verstoorde arbeidsrelaties. Een alcohol- en drugsbeleid is belangrijk om de veiligheid, gezondheid en productiviteit van werknemers te waarborgen.

Mag een werknemer ontslagen worden voor alcohol- of drugsgebruik?

Een werknemer kan, afhankelijk van de omstandigheden, ontslagen worden voor alcohol- of drugsgebruik op de werkvloer, maar houdt er rekening mee dat hierbij dus een belangrijke rol kan spelen of er een beleid is, op welke wijze dit beleid is opgesteld en hoe dit beleid wordt gehandhaafd.

Hoe moet een werkgever beleid rondom alcohol en drugs vastleggen?

Een werkgever moet het beleid schriftelijk vastleggen en regelmatig onder de aandacht brengen van alle werknemers. Zo kan het verstandig zijn het beleid op te nemen in het personeelsreglement en dit regelement van toepassing te verklaren in de arbeidsovereenkomst.

Moet een alcohol- en drugsbeleid ook gelden op bedrijfsfeesten?

Dat ligt eraan of je een zero tolerance beleid hanteert. In dat geval is alcohol- en drugsgebruik nooit toegestaan. Sta je bijvoorbeeld wel alcohol toe op bedrijfsfeesten, maak dit dan duidelijk in je beleid.

Wat zijn de risico’s zonder duidelijk beleid over alcohol en drugs?

Zonder duidelijk beleid kan verwarring ontstaan over wat is toegestaan. Dit kan leiden tot een onveilige werkvloer en juridische problemen

Wat is een zero tolerance beleid bij drugs of alcohol?

Een zero tolerance beleid houdt in dat er geen enkele vorm van drugs- of alcoholgebruik wordt getolereerd en elke overtreding van het beleid, hoe klein ook, zonder uitzondering wordt bestraft.