Het is steeds vaker in het nieuws: ‘greenwashing’. Niet alleen maatschappelijk leidt greenwashing tot discussie, maar ook in de rechtspraak komt de term inmiddels voor. Zo oordeelde de Rechtbank Amsterdam in 2024 dat verschillende reclame-uitingen van KLM over milieuvoordelen van het vliegen met KLM, namelijk het gebruik van duurzame brandstoffen en herbebossing, misleidend en dus onrechtmatig zijn. Dit noemen we ook wel greenwashing. Maar wat is greenwashing nu precies, wat zijn de gevolgen van greenwashing voor jou als ondernemer en wat kun je doen om een (schade)claim te voorkomen? 

Wat is greenwashing?

Greenwashing is simpelweg je duurzamer voordoen dan dat je daadwerkelijk bent. Tegenwoordig is het heel gebruikelijk dat je als ondernemer laat zien dat je duurzaam bezig bent. Dat kan zijn omdat je dat als ondernemer zelf belangrijk vindt of omdat je handelt met een onderneming die alleen wil handelen met duurzaam opererende ondernemingen. Je kunt op verschillende manieren duidelijk maken dat je duurzaam bezig bent. Bijvoorbeeld door op jouw website te laten zien hoeveel CO2-uitstoot jouw diensten besparen of dat je nieuwe klanten binnenhaalt omdat jouw producten nèt wat beter zijn voor het milieu dan die van de concurrentie.

Hoe voorkom je greenwashing?

In principe heb je twee ‘bronnen’ die voor jou als ondernemer belangrijk zijn als het gaat om het maken van – (on)terechte - duurzaamheidsclaims:

  1. de implementatie van de Europese Richtlijn oneerlijke handelspraktijken (Richtlijn OHP) in ons Burgerlijk Wetboek vormt momenteel het belangrijkste kader voor de beoordeling van milieuclaims,
  2. de overeenkomsten die je sluit met jouw klanten en leveranciers, waar tegenwoordig steeds vaker duurzaamheidsverplichtingen in staan opgenomen.

De Richtlijn OHP

De Richtlijn OHP bepaalde aanvankelijk niets over misleidende milieuclaims. De Europese Commissie heeft later uitgelegd hoe de algemene normen door rechters kunnen worden toegepast.

Volgens de richtsnoeren moeten milieuclaims:

  1. op waarheid berusten,
  2. niet gepaard gaan met onjuiste informatie,
  3. op duidelijke, specifieke, juiste en ondubbelzinnige wijze worden gepresenteerd, zodat de consument niet kan worden misleid.

Daarnaast vereisen de richtsnoeren dat jij als ondernemer de claims moet kunnen bewijzen. Beweringen moeten gebaseerd zijn op:

  1. degelijke, onafhankelijke, verifieerbare en algemeen erkende bewijzen,
  2. geactualiseerde wetenschappelijke bevindingen en methoden.

Let dus goed op dat, wanneer je een milieuclaim doet, deze voldoet aan de bovenstaande voorwaarden.

Overeenkomsten: let goed op de kleine lettertjes

Op milieuclaims tussen ondernemingen onderling is de regeling van oneerlijke handelspraktijken niet van toepassing. In dat geval wordt vaak gesproken van dwaling bij een gesloten overeenkomst; zonder de misleidende claim, was de overeenkomst niet gesloten.

Ten tweede geldt dat een beroep kan worden gedaan op non-conformiteit; het product of de dienst voldoet niet aan de door de milieuclaim geschepte verwachtingen.

In de algemene voorwaarden van klanten en leveranciers worden steeds vaker duurzaamheidsvereisten opgenomen. In deze kleine lettertjes staat steeds vaker dat de diensten of producten die worden geleverd (aan bijvoorbeeld supermarkten) moeten voldoen aan bepaalde eisen. Mocht je een misleidende claim doen, dan kun je aansprakelijk worden gesteld. 

Let dus goed op wat je afspreekt en welke uitingen je doet over de duurzaamheid van jouw onderneming.

Gevolgen van greenwashing

Als er sprake is van greenwashing omdat je je duurzamer voordoet dan dat je daadwerkelijk bent, zijn dit de mogelijke gevolgen:

  1. reputatieschade door verbod en rectificatie,
  2. schadevergoeding,
  3. vernietiging van de overeenkomst: je bent weer terug bij af,
  4. een boete van ACM, variërend van € 900.000 tot 10% van jouw jaaromzet.

Hoe wordt greenwashing in de toekomst verder teruggedrongen?

Op 26 maart 2024 is de richtlijn ter versterking van de positie van de consument voor de groene transitie in werking getreden. Die moet uiterlijk 27 maart 2026 in Nederland geïmplementeerd zijn. In deze richtlijn is een lijst opgenomen met productkenmerken waarover de consument niet mag worden misleid, waaronder toekomstige milieuprestaties. Je moet als ondernemer een duurzaamheidsclaim doen met een concreet plan van aanpak, waarbij meetbare en tijdsgebonden doelen moeten worden gesteld.

Conceptrichtlijn

Inmiddels ligt al een tijdje een nieuwe richtlijn in concept. Hierin is opgenomen dat alle ondernemingen met meer dan 10 werknemers en een jaaromzet van meer dan 2 miljoen euro, bij de onderbouwing van hun milieuclaims moeten voldoen aan een aantal minimumcriteria:

  1. milieuclaims moeten gebaseerd zijn op erkende wetenschappelijke methoden en de meest recente technische kennis,
  2. milieuclaims moeten specificeren  of de claim ziet op het gehele of een gedeelte van het product,
  3. bij vergelijkende milieuclaims gelden ook nadere voorwaarden,
  4. onderbouwing moet onafhankelijk geverifieerd worden.

Wil je inzetten op duurzaamheid, maar greenwashing voorkomen?

Heb je vragen over een milieuclaim, een overeenkomst met een leverancier (inclusief de kleine lettertjes) of wil je simpelweg jouw positie goed vastleggen als het gaat om duurzaamheidsclaims, neem dan contact met mij of een van de andere advocaten ondernemingsrecht op.