Vandaag koppen de kranten dat de 15 bestuurders en commissarissen aansprakelijk worden gesteld voor de financiële malaise bij het ROC Leiden. Het dossier ROC houdt de gemoederen al langer bezig en haalt regelmatig de landelijke pers, vaak gekenmerkt door het ontbreken van enige nuance. Aansprakelijkheid “sells”. Wij zoeken graag zondebokken.

Ook de politiek wijst de beschuldigende vinger naar (oud) bestuurders en commissarissen. Minister Bussemaker, afgelopen zomer nog de “reddende engel” met een bijdrage van 40 miljoen, wil nu dat het ROC de oud bestuurders en commissarissen aansprakelijk stelt. Was onze overheid maar zo doortastend met het dossier Fyra, de JSF, de PGB-ellende of de Teeven-deal.

Begroting exorbitant overstegen

Het ROC vatte vanaf 2001 het plan om van 20 locaties naar 2 locaties (Lammenschans en naast LUMC) in de stad Leiden te verhuizen. Begroting 46 miljoen. Uiteindelijke kosten aangepaste plannen: 223 miljoen. Op de Lammenschans-locatie speelt nog een sale & lease back met Green Real Estate, waarbij het pand (exclusief het Da Vinci college deel) is verkocht voor 75 miljoen in 2011 en moet worden teruggekocht in 2031 voor 73 miljoen en een jaarlijkse huurverplichting van 3 miljoen per jaar

Rol gemeente Leiden geen zuivere koffie

Het is goed te realiseren dat bij dit dossier zeer veel partijen betrokken zijn. Zo zou de gemeente een belangrijke rol hebben gespeeld bij het opdrijven van de bouwkosten, bijvoorbeeld door een parkeergarage te verbinden als voorwaarde aan de bouw bij het station. Ook zou de gemeente een niet kostendekkende vleugel voor het Da Vinci College hebben afgedwongen.

Achteraf is het natuurlijk makkelijk nakaarten

In de tijd dat de plannen werden ontwikkeld was vastgoed een gegarandeerde investering. Heel wat banken en vastgoedinvesteerders hebben vanaf 2008 een aantal veren moeten laten. Hebben wij intussen niet een paar banken gered? Dat verklaart ook wel dat in 2006 nog niemand klaagde over de “megalomane plannen”. Iedereen vond het geweldig. Met name de ontwikkeling bij Station Lammenschans was een geweldige boost voor de uitstraling van Leiden. Iedereen stond erbij en keek ernaar.

Fair om voormalig bestuurders en commissarissen aansprakelijk te stellen?

De oud bestuurders en commissarissen worden nu aansprakelijk gesteld door het ROC zelf. De vraag die moet worden beantwoord is of deze voormalig bestuurders en commissarissen een ernstig persoonlijk verwijt kan worden gemaakt. Er moet sprake zijn van een onmiskenbare en duidelijke tekortkoming. Ons hoogste rechtscollege legt de lat hoog. Van onbehoorlijke taakvervulling is sprake als geen redelijk denkend bestuurder onder dezelfde omstandigheden zo zou hebben gehandeld.

Niemand trapte op de rem

Het is maar zeer de vraag of deze aansprakelijkheid kan worden gevestigd. Niet voor niets wordt in de krant gesteld dat het opstellen van dagvaardingen enkele maanden kan duren. Beslissingen die in het verleden zijn genomen over investeringen gaan niet over een nacht ijs en zijn in de regel statutair aan vergaande toestemming onderworpen. Opvallend is dat geen van betrokken partijen, overheden in het bijzonder, op enig moment (waarop ingrijpen nog kon) op de rem hebben getrapt. Ik ben erg benieuwd naar de dagvaardingen, als die al komen….. Kom maar op!

Begroting exorbitant overschreden

Het ROC vatte vanaf 2001 het plan om van 20 locaties naar 2 locaties (Lammenschans en naast LUMC) in de stad Leiden te verhuizen. Begroting 46 miljoen. Uiteindelijke kosten aangepaste plannen: 223 miljoen. Op de Lammenschans-locatie speelt nog een sale & lease back met Green Real Estate, waarbij het pand (exclusief het Da Vinci college deel) is verkocht voor 75 miljoen in 2011 en moet worden teruggekocht in 2031 voor 73 miljoen en een jaarlijkse huurverplichting van 3 miljoen per jaar.

Rol gemeente Leiden geen zuivere koffie

Het is goed te realiseren dat bij dit dossier zeer veel partijen betrokken zijn. Zo zou de gemeente een belangrijke rol hebben gespeeld bij het opdrijven van de bouwkosten, bijvoorbeeld door een parkeergarage te verbinden als voorwaarde aan de bouw bij het station. Ook zou de gemeente een niet kostendekkende vleugel voor het Da Vinci College hebben afgedwongen.  

Achteraf is het natuurlijk makkelijk nakaarten

In de tijd dat de plannen werden ontwikkeld was vastgoed een gegarandeerde investering. Heel wat banken en vastgoedinvesteerders hebben vanaf 2008 een aantal veren moeten laten. Hebben wij intussen niet een paar banken gered? Dat verklaart ook wel dat in 2006 nog niemand klaagde over de “megalomane plannen”. Iedereen vond het geweldig. Met name de ontwikkeling bij Station Lammenschans was een geweldige boost voor de uitstraling van Leiden. Iedereen stond erbij en keek ernaar.

Fair om voormalig bestuurders en commissarissen aansprakelijk te stellen?

De oud bestuurders en commissarissen worden nu aansprakelijk gesteld door het ROC zelf. De vraag die moet worden beantwoord is of deze voormalig bestuurders en commissarissen een ernstig persoonlijk verwijt kan worden gemaakt. Er moet sprake zijn van een onmiskenbare en duidelijke tekortkoming. Ons hoogste rechtscollege legt de lat hoog. Van onbehoorlijke taakvervulling is sprake als geen redelijk denkend bestuurder onder dezelfde omstandigheden zo zou hebben gehandeld.

Niemand trapte op de rem

Het is maar zeer de vraag of deze aansprakelijkheid kan worden gevestigd. Niet voor niets wordt in de krant gesteld dat het opstellen van dagvaardingen enkele maanden kan duren. Beslissingen die in het verleden zijn genomen over investeringen gaan niet over een nacht ijs en zijn in de regel statutair aan vergaande toestemming onderworpen. Opvallend is dat geen van betrokken partijen, overheden in het bijzonder, op enig moment (waarop ingrijpen nog kon) op de rem hebben getrapt. Ik ben erg benieuwd naar de dagvaardingen, als die al komen….. Kom maar op! 

mr. F.M.L. (Frank) Dekkers