Weet je niet zeker onder welke cao jouw bedrijf valt? Je bent niet de enige. Veel ondernemers worstelen hiermee. Ook is de werkingssfeer van een cao niet altijd duidelijk. Hoe ga je daarmee om? Dat leg ik je uit in dit artikel. 

De werkingssfeer van een cao

Iedere cao kent een werkingssfeerbepaling. Zo’n bepaling staat vaak in één van de eerste artikelen van een cao en bepaalt op welke bedrijven de cao van toepassing is. Dit klinkt eenvoudig, maar in de praktijk is het vaak ingewikkelder. 

Stel je hebt een onderneming die diensten levert aan de bouwsector. Val je dan automatisch onder de Cao Bouw & Infra? Of wat als er binnen jouw bedrijf verschillende activiteiten plaatsvinden? 

In de praktijk ontstaat dan ook regelmatig discussie over de interpretatie van deze werkingssfeerbepalingen. Vooral bij bedrijven die zich op het snijvlak van verschillende sectoren bevinden, kan onduidelijkheid ontstaan over welke cao van toepassing is. 

Is een cao op mij van toepassing als de werkingssfeerbepaling onduidelijk is?

En wat nou, als de werkingssfeerbepaling onduidelijk is? Hoe zit het dan? Hoe weet je dan onder welke cao jouw bedrijf valt? 

Deze situatie deed zich voor bij een projectontwikkelaar. Deze projectontwikkelaar vond dat de werkingssfeerbepaling in de cao te onduidelijk was om te kunnen bepalen of zijn bedrijf onder de Cao Bouw & Infra en het verplichtstellingsbesluit voor het bedrijfstakpensioenfonds voor de bouw viel en besloot daarom de cao niet toe te passen en niet deel te nemen aan het bedrijfstakpensioenfonds voor de bouwnijverheid. Dit leidde uiteindelijk tot een procedure tegen de Bouwfondsen. 

Het gerechtshof Amsterdam gaf de projectontwikkelaar gelijk en oordeelde dat de onduidelijke tekst betekende dat het bedrijf niet gebonden was aan de cao en niet verplicht was zich aan te sluiten bij het bedrijfstakpensioenfonds. 

De Hoge Raad was het hier niet mee eens en heeft deze uitspraak vernietigd. Volgens de Hoge Raad had het gerechtshof de werkingssfeerbepaling inhoudelijk moeten uitleggen en beoordelen of deze projectontwikkelaar onder de regeling viel. Door dit na te laten, heeft het hof in strijd met de cao-norm gehandeld. 

Conclusie: ook een onduidelijke werkingssfeer moet worden uitgelegd

De Hoge Raad is duidelijk: ook als een werkingssfeerbepaling niet glashelder is, moet deze bepaling worden uitgelegd naar objectieve maatstaven, aan de hand van de zogeheten cao-norm. 

Deze uitleg moet dus ook plaatsvinden als de bewoordingen waarmee de werkingssfeer is omschreven onduidelijk zijn. Niet kan worden volstaan met de constatering dat de tekst onvoldoende duidelijk is, en alleen op die grond oordelen dat het bedrijf niet onder de werkingssfeerbepaling valt. Ook in dat geval moet de werkingssfeer dus worden uitgelegd aan de hand van de cao-norm. 

Cao norm uitgelegd

Maar, wat is de cao-norm? Bij de cao-norm moet de tekst van de cao worden uitgelegd aan de hand van:

  • De letterlijke tekst van de bepaling
  • De context van de gehele regeling
  • De eventuele samenhang met andere bepalingen en daarin gebruikte formuleringen
  • De aannemelijkheid van de rechtsgevolgen
  • Eventuele eerdere versies of toelichtingen bij de regeling

Eventuele achterliggende bedoelingen daarentegen zijn niet relevant. Dit ter bescherming van de derden die niet bij de totstandkoming van de cao betrokken waren en daarom geen weet kunnen hebben van de bedoeling van partijen.  

Het gerechtshof heeft de uitleg van de werkingssfeerbepaling in zijn geheel niet onderzocht maar geconcludeerd dat de tekst onvoldoende duidelijk was. Dit is volgens de Hoge Raad in strijd met de cao-norm, die vereist dat de rechter altijd een inhoudelijke interpretatie geeft. 

Gevolgen voor de praktijk

Deze uitspraak heeft belangrijke consequenties voor de praktijk. Je kunt je niet (meer) beroepen op onduidelijkheid van de werkingssfeer om onder cao-verplichtingen uit te komen. Ook bij twijfel moet je actief en zorgvuldig onderzoeken of je onder een cao valt. 

Het niet naleven van cao-verplichtingen kan leiden tot:

  • Claims van werknemers (met terugwerkende kracht)
  • Boetes
  • Langdurige juridische procedures

Is er ook een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds, dan kan dit ook nog eens leiden tot (met terugwerkende kracht) nabetalen van pensioenpremies. 

Toets jouw bedrijfsactiviteiten aan de werkingssfeer van de cao

Voorkom claims en ellenlange procedures door jouw bedrijfsactiviteiten (regelmatig) te toetsen aan de werkingssfeer van de cao. Twijfel je of een cao van toepassing is, dan kan je er ook voor kiezen om een werkingssfeeronderzoek uit te laten voeren.  

Twijfel je of jouw bedrijf onder een cao valt?

Neem dan contact met ons op. Wij kennen niet alleen de regels, maar begrijpen ook hoe ze in de praktijk werken. Samen bekijken we of de cao voor jouw bedrijf geldt en wat dat betekent voor jouw onderneming. Zo voorkom je problemen en weet je precies waar je aan toe bent. 

Meer weten over cao’s?

Heb je vragen over de uitspraak van de Hoge Raad of andere cao(recht)-gerelateerde vragen? Neem dan gerust contact op met mij of een van de andere arbeidsrecht advocaten. We adviseren je graag, want voorkomen is beter dan genezen, zeker als het om cao-verplichtingen gaat.