Val je als werkgever onder een cao, maar pas je deze niet toe, dan kan dit grote (financiële) gevolgen hebben. Werknemers, maar ook vakbonden, kunnen namelijk met terugwerkende kracht naleving van de cao eisen. Dit betekent dat je als werkgever geconfronteerd kan worden met een claim van een werknemer voor achterstallig salaris, (overwerk-, onregelmatigheids- en/of ploegen-) toeslagen, vakantiedagen, etc.

Het is misschien niet altijd duidelijk of een cao van toepassing is. Of wellicht bestaat er discussie over de toepasselijkheid van de cao. In het laatste geval komt het meestal aan op de uitleg van de werkingssfeer van de cao. Onlangs speelde zo’n discussie bij Deliveroo, wat heeft geleid tot een procedure waarin uiteindelijk ook de hoogste rechter zich heeft moeten uitlaten.

Waar ging het in deze Deliveroo zaak om?

Het ging in deze zaak om de vraag of de kernactiviteit van Deliveroo, het bezorgen van maaltijden, behoort tot de werkingssfeer van de cao Beroepsgoederenvervoer over de weg en de verhuur van mobiele kranen. Daarbij is van belang of het bezorgen van maaltijden met de fiets kwalificeert als 'het tegen vergoeding geheel of ten dele vervoer verrichten anders dan van personen, over de weg of over andere dan voor het openbaar verkeer openstaande wegen' in de zin van de werkingssfeer.

Eerder is door de kantonrechter en het gerechtshof al geoordeeld dat Deliveroo moet worden gezien als een transportbedrijf en valt onder de werkingssfeer van de cao Beroepsgoederenvervoer. Deliveroo was het hier niet mee eens en stapte naar de Hoge Raad. Volgens Deliveroo zou het gerechtshof de werkingssfeer verkeerd hebben uitgelegd.

Het komt in deze zaak uiteindelijk aan op de uitleg van de werkingssfeer van de cao

Uitleg aan de hand van de cao-norm

In deze zaak komt het uiteindelijk aan op de uitleg van de werkingssfeer van de cao.

Werkingssfeerbepalingen worden uitgelegd aan de hand van de zogeheten cao-norm. Dit houdt in dat de tekst van de cao geïnterpreteerd moet worden op basis van objectieve criteria. De exacte bewoordingen van de cao-bepalingen zijn hierbij het belangrijkst, maar ook wordt gekeken naar hoe deze passen in de context van de hele cao-tekst. Ook kan er worden gelet op de formuleringen die elders in de cao worden gebruikt, evenals de mogelijke juridische gevolgen van de uitleg.

Daarnaast kan ook de eventuele schriftelijke toelichting die bij de cao hoort, in overweging genomen worden bij de interpretatie van de cao.

Het is echter niet relevant wat de bedoelingen waren van de partijen die de cao hebben opgesteld. Dit ter bescherming van derden tegen niet-kenbare bedoelingen van de partijen die de cao-tekst hebben opgesteld. Individuele werkgevers en werknemers hadden namelijk geen inspraak in de tekst van de cao en zijn ook geen directe partijen bij de cao

Oordeel Hoge Raad

Deliveroo stelde zich op het standpunt dat het bij ‘vervoer anders dan van personen over de weg’ moet gaan om ‘gemotoriseerd vervoer’. Aangezien de maaltijden worden bezorgd per fiets, zou Deliveroo daarom niet onder de werkingssfeer vallen.

De advocaat-generaal van de Hoge Raad, De Bock, overweegt dat de taalkundige betekenis van het begrip 'vervoeren' niet impliceert dat daarvoor een specifiek type vervoersmiddel nodig is. Er hoeft dus geen sprake te zijn van een gemotoriseerd voertuig. Ook als wordt gekeken naar het normale spraakgebruik, leidt dit niet tot een andere conclusie.

Daarnaast geven de overige bewoordingen in de cao en de inhoud van de cao ook geen aanknopingspunten voor het standpunt dat deze alleen van toepassing is op gemotoriseerd vervoer.

Tot slot laat de cao-norm geen restrictieve uitleg van het begrip ‘vervoer van goederen over de weg’ toe.

Deliveroo heeft nog aangevoerd dat de cao van oorsprong nooit bedoeld is geweest voor ongemotoriseerd vervoer. Maar zoals gezegd, spelen de partijbedoelingen geen rol bij de uitleg aan de hand van de cao-norm.

Voor het vervoeren van goederen over de weg maakt het dus niet uit of dit gebeurt met een auto, scooter of (bak)fiets.

De Hoge Raad laat het arrest van het hof dan ook in stand, wat betekent dat Deliveroo onder de algemeen verbindend verklaarde cao Beroepsgoederenvervoer over de weg en de verhuur van mobiele kranen valt en verplicht moet worden aangesloten bij het bedrijfstakpensioenfonds voor het Beroepsgoederenvervoer.

Gevolgen voor Deliveroo en vergelijkbare bedrijven

Als gevolg van deze uitspraak is Deliveroo verplicht om met terugwerkende kracht vanaf 2015 de algemeen verbindend verklaarde bepalingen van de cao Beroepsgoederenvervoer toe te passen op haar werknemers en ook voor deze werknemers pensioenpremies af te dragen.

Deze uitspraak heeft aanzienlijke gevolgen voor het bedrijfsmodel van Deliveroo en mogelijk ook voor andere vergelijkbare bedrijven. Deze uitspraak zorgt namelijk voor een uitbreiding van de arbeidsrechtelijke bescherming van de bezorgers van Deliveroo.

Eerder had Deliveroo het bij de rechter ook al te verduren toen werd geoordeeld dat de bezorgers van Deliveroo geen ZZP’ers maar werknemers waren. Deze (schijn)zelfstandigen kunnen nu dus ook nog eens naleving van de cao en aansluiting bij het pensioenfonds claimen.

Controleer regelmatig of jouw bedrijfsactiviteiten onder een cao vallen

Met deze uitspraak zie je maar weer dat het voor jou als werkgever zaak is om in beeld te hebben of je mogelijk onder een cao valt. Toets jouw bedrijfsactiviteiten daarom regelmatig aan de werkingssfeer van de cao. Twijfel je of een cao van toepassing is, dan kan je er ook voor kiezen om een werkingssfeeronderzoek uit te laten voeren.

Meer weten over deze Deliveroo uitspraak of het cao-recht?

Heb je vragen over deze Deliveroo uitspraak of andere cao(recht)-gerelateerde vragen? Neem dan gerust contact op met mij of een van de andere arbeidsrecht advocaten. We adviseren je graag.

Ook interessant: Bezorgers deliveroo zijn geen zzp'ers, maar werknemers

Op 24 maart 2023 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat bezorgers van Deliveroo als werknemers moeten worden beschouwd. Dit is het vervolg op de juridische strijd tussen Deliveroo en FNV, waarbij eerdere rechters ook al oordeelden dat bezorgers van Deliveroo werknemers zijn. Deliveroo ging echter in cassatie bij de Hoge Raad. 

Lees het gehele artikel