Duidelijk is dat het coronavirus niet alleen de gezondheid van mensen, maar ook de Nederlandse economie treft. Zo zijn grote evenementen verboden vanwege het coronavirus en kampen veel ondernemingen met handelstekorten omdat zij hun producten niet meer geleverd krijgen of kunnen produceren. Daarnaast ondervinden veel ondernemingen beperkingen bij de uitvoering van hun core business. Dit leidt of kan gaan leiden tot grote financiële problemen. Of u nu zaken doet met een partij uit China of een partij uit Nederland, mogelijk heeft het coronavirus invloed op uw commerciële overeenkomsten of inkoopvoorwaarden. Controleer daarom zo spoedig mogelijk uw overeenkomsten!

Coronavirus en niet-nakoming contractuele verplichtingen

Het coronavirus verspreidt zich snel. U vraagt zich wellicht af of u de door u gesloten overeenkomst(en) nog wel kunt nakomen. Kunt u bijvoorbeeld aan uw leveringsverplichting voldoen als uw leverancier uit China niet aan u levert? Maar ook, kunt u uw locatiereservering voor een evenement annuleren? Of vreest u voor een lockdown van uw bedrijf, waardoor u in het geheel geen overeenkomsten meer kunt nakomen? Logisch dat u zich dit afvraagt nu het coronavirus zich snel verspreid.

Kunt u zich beroepen op overmacht?

Als u uw overeenkomsten vanwege het coronavirus niet meer kunt nakomen, dan kunt u (of uw leverancier) mogelijk een beroep doen op overmacht, waardoor uw niet-nakoming niet langer aan u kan worden toegerekend.
Wat wordt verstaan onder overmacht? In de Nederlandse wet is bepaald dat een tekortkoming niet aan de schuldenaar kan worden toegerekend op het moment dat deze niet te wijten is aan zijn schuld en ook niet op grond van de wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor rekening van de schuldenaar komt. Overmacht is dus de situatie die ontstaat buiten de macht van de schuldenaar, waardoor hij zijn verplichtingen uit de overeenkomst niet meer kan nakomen. Van belang is dat de schuldenaar bij een beroep op overmacht kan aantonen dat hij zijn contractuele verplichting permanent niet kan nakomen. Er is dus geen sprake van overmacht als nakoming tijdelijk onmogelijk, onrendabel of gewoonweg moeilijker is.

Zorgt het coronavirus voor overmacht?

De wet geeft geen nadere invulling aan het begrip overmacht. Of het coronavirus zonder meer overmacht oplevert is dan ook (nog) niet te zeggen. Om te bepalen of sprake is van een overmachtssituatie dient namelijk per geval gekeken te worden naar alle omstandigheden.

  • Had u bijvoorbeeld (ook) andere maatregelen kunnen nemen, zodat u alsnog aan uw verplichting had kunnen voldoen
  • Heeft uw wederpartij wellicht een overmachtsbepaling voor zichzelf bedongen en is het niet meer dan redelijk dat deze ook voor u geldt?
  • Kan het coronavirus worden vergeleken met eerdere epidemieën, zoals vogelgriep, die door de rechter eerder als een overmacht zijn aangemerkt?

Daarnaast kan het toepasselijk recht van een internationale wederpartij ook van toepassing zijn, waardoor de Nederlandse wet geen uitkomst biedt.

Biedt een overmachtsclausule in uw overeenkomst uitkomst?

Als u op dit moment vanwege het coronavirus wordt geconfronteerd met een leveringsverplichting waar u of uw leverancier niet aan kan voldoen, dan moet u allereerst nagaan in uw overeenkomst of hierin een overmachtsclausule is opgenomen. In deze overmachtsclausule zou bijvoorbeeld een ‘epidemie’ als overmachtssituatie kunnen worden aangemerkt en bepaald kunnen zijn welke situatie geldt als een ‘epidemie’. Mogelijk valt het coronavirus onder de uitwerking van het begrip ‘epidemie’ in de algemene voorwaarden.

Is een overmachtsbepaling opgenomen in de overeenkomst of in de algemene voorwaarden, dan is meestal ook opgenomen wat de gevolgen zijn van het inroepen van overmacht, zoals:

  1. uitstel of opschorting van de nakoming van de verplichtingen uit de overeenkomst;
  2. vervallen van aansprakelijkheid voor de gevolgen van niet-nakoming of opschorting; en/of
  3. het recht om de overeenkomst te beëindigen.

Controleer uw overeenkomst en pas waar nodig aan!

Voorkomen is altijd beter dan genezen! In dat kader is het niet alleen van belang dat u netjes uw handen wast, maar ook ervoor zorgt dat u goed bent voorbereid op de invloed van het coronavirus (en elk toekomstig virus) op de uitvoering van de overeenkomst. Een aantal tips die u hierbij kunnen helpen:

  • Controleer de overeenkomsten en algemene voorwaarden die mogelijk door het coronavirus kunnen worden beïnvloed en bepaal uw rechten:
    • Ga na of een overmachtsbepaling in de overeenkomst is opgenomen. Is deze nog niet opgenomen? Zorg er dan voor dat u deze in toekomstige overeenkomsten opneemt. Heeft u wel een overmachtsbepaling opgenomen? Controleer dan of:
      • het coronavirus onder de definitie van overmacht valt,
      • er sprake is van een meldingsplicht bij overmacht,
      • er een maximale termijn voor opschorting is, en
      • de overeenkomst ook mag worden beëindigd;
    • Controleer of een boetebepaling in de overeenkomst is opgenomen, welke boete betaald dient te worden op het moment dat een partij zijn verplichtingen uit de overeenkomst niet (tijdig) nakomt. Bepaal of deze boetebepaling ook bij een beroep op overmacht van toepassing is;
    • Check welk recht op de overeenkomst van toepassing is en bij welke rechter u eventueel moet procederen als een geschil ontstaat;
  • Informeer regelmatig bij uw leverancier of hij problemen verwacht met leveringen. Als dit het geval is, informeer dan ook uw klant tijdig;
  • Onderzoek alvast of er alternatieve mogelijkheden zijn om de overeenkomsten alsnog na te komen, uit te voeren of andere mogelijke gevolgen te voorkomen:
    • Kan een andere partij op korte termijn als contractpartij optreden? Kunt u bijvoorbeeld tijdelijk uw producten bij een andere leverancier bestellen of uw productie outsourcen?;
    • Als u een nieuwe contractspartij heeft gevonden, zorg dat een sluitende overmachtsbepaling in de overeenkomst wordt opgenomen en bepaal hoe u de overeenkomst kunt beëindigen met uw voormalige leverancier
  • Controleer of de schade (uit hoofde van een tekortkoming) waarvoor u aansprakelijk kan worden gehouden onder de dekking van uw verzekering valt.

Vragen over de gevolgen van het coronavirus voor uw onderneming?

Heeft het coronavirus impact op uw (internationale) handelsovereenkomsten of wenst u deze te beëindigen? Of wordt u binnen uw onderneming op andere wijze geconfronteerd met de gevolgen van het coronavirus? Neem dan contact op met ons of met de Coronvirus Helpdesk. Wij helpen u graag verder.