Hoe stel je als werkgever een goede gedragscode op?
In de huidige arbeidsverhoudingen is sociale veiligheid op het werk geen vanzelfsprekendheid, maar een randvoorwaarde. Jouw werknemers moeten erop kunnen vertrouwen dat de werkvloer een veilige plek is, waar respectvolle omgangsvormen de norm zijn. Een heldere gedragscode speelt daarbij een essentiële rol.
Wat is een gedragscode op de werkvloer?
Een gedragscode is meer dan een intern document. Het is het zichtbare en formele kader waarin je als werkgever vastlegt welk gedrag niet wordt geaccepteerd en wat men van elkaar mag verwachten. Daarmee geef je richting aan gewenst gedrag en biedt het houvast bij de aanpak van grensoverschrijdend gedrag.
De gedragscode vormt een belangrijk onderdeel van het beleid tegen ongewenst gedrag en draagt bij aan de preventie van grensoverschrijdend gedrag.
Hoe stel je als werkgever een gedragscode op?
Voorwaarde voor een effectieve gedragscode is dat deze toegankelijk en actueel is. Het document moet regelmatig worden gedeeld en besproken, zodat medewerkers niet alleen weten dat er regels zijn, maar deze ook daadwerkelijk begrijpen en naleven. Een gedragscode die in de praktijk ‘leeft’, draagt bij aan een sociaal veilige werkcultuur waarin signalen serieus worden genomen en vroegtijdig bespreekbaar zijn.
Moet de ondernemingsraad instemmen met een gedragscode?
Denk eraan dat de ondernemingsraad (OR) bij de totstandkoming en wijziging van een gedragscode moet worden betrokken. Niet alleen heeft de OR instemmingsrecht ten aanzien van een regeling op het gebied van de arbeidsomstandigheden, ook heeft de OR het recht om onderwerpen rond ongewenste omgangsvormen te agenderen en hierover voorstellen te doen aan jou als ondernemer. Maak hier ook gebruik van, want de betrokkenheid van de OR verhoogt de legitimiteit en effectiviteit van het te voeren beleid.
Daarnaast is het van belang dat de gedragscode in samenspraak met werknemers en andere relevante functionarissen tot stand komt. Vertrouwenspersonen, HR-professionals, bedrijfsartsen en arbocoördinatoren beschikken over waardevolle inzichten die kunnen bijdragen aan een breed gedragen en goed toepasbare gedragscode.
Hoe zorg je dat een gedragscode in de praktijk ‘leeft’?
Een gedragscode heeft pas echt impact als het meer is dan een stuk papier. Het moet een praktisch instrument zijn waarmee jouw organisatie zichtbaar en overtuigend optreedt tegen grensoverschrijdend gedrag en waarmee je laat zien de wettelijke verantwoordelijkheden op dit vlak serieus te nemen én na te leven.
Zorg dat de gedragscode makkelijk toegankelijk is, bijvoorbeeld via het intranet en bespreek deze regelmatig in teamoverleggen.
Vragen of hulp nodig bij het opstellen van een gedragscode?
Wil je als organisatie werk maken van een sterke, gedragen en effectieve gedragscode? Neem dan gerust contact op met mij. Ik adviseer je graag over de inhoud, het proces en de implementatie binnen jouw organisatie. Samen zorgen we ervoor dat de gedragscode niet alleen op papier staat, maar ook écht bijdraagt aan een veilige en respectvolle werkvloer.
Het maatschappelijke debat over cultuurverandering en gewenst gedrag op de werkvloer is in volle gang. De toenemende aandacht in de media en in de rechtspraak laat zien dat veel werkgevers zoeken naar duidelijke handvatten. Tijd dus om dieper in te gaan op deze actuele en complexe thematiek. Laat je in een uur bijpraten en schrijf je in voor het webinar.
Veel gestelde vragen over
het opstellen van een gedragscode
Wat is een goede gedragscode?
Een goede gedragscode is duidelijk, toegankelijk en toepasbaar in de praktijk. Ze beschrijft concreet welk gedrag gewenst is en welk gedrag niet wordt getolereerd. Daarbij is het belangrijk dat de gedragscode aansluit bij de cultuur en waarden van de organisatie. Een algemene gedragscode moet niet alleen juridisch kloppen, maar ook begrijpelijk zijn voor alle medewerkers, bij voorkeur op B1-niveau.
Waarom is een gedragscode belangrijk voor sociale veiligheid?
Een gedragscode draagt direct bij aan de sociale veiligheid op de werkvloer. Het biedt houvast bij het voorkomen en aanpakken van grensoverschrijdend gedrag en maakt duidelijk dat de organisatie dit serieus neemt. Door het document actief te delen en te bespreken, ontstaat een cultuur waarin medewerkers zich veilig voelen om signalen te melden.
Welke onderwerpen horen in een gedragscode?
In een gedragscode horen in elk geval afspraken over:
- respectvolle omgangsvormen,
- meldprocedures bij ongewenst gedrag,
- vertrouwelijkheid, en
- de rol van vertrouwenspersonen.
Ook kan aandacht worden besteed aan:
- privacy,
- digitale communicatie, en
- omgang met externe relaties. Denk aan thema’s zoals beleid ongewenst gedrag, grensoverschrijdend gedrag op het werk, en preventie.
Hoe betrek je werknemers bij het opstellen van een gedragscode?
Betrek medewerkers actief bij het opstellen van de gedragscode. Organiseer bijvoorbeeld werksessies of interviews met verschillende afdelingen. Ook HR, vertrouwenspersonen en de ondernemingsraad spelen hierin een belangrijke rol. Deze betrokkenheid vergroot de acceptatie en zorgt voor een gedragscode die echt ‘leeft’.
Is een gedragscode verplicht?
Een gedragscode is niet wettelijk verplicht voor alle organisaties, maar in veel sectoren wel sterk aanbevolen of zelfs verplicht. Bovendien is het een belangrijk instrument om te voldoen aan de wettelijke zorgplicht rondom een veilige werkomgeving.
Wat zijn de eisen van de gedragscode?
De gedragscode moet actueel zijn, begrijpelijk geformuleerd en breed gedragen binnen de organisatie. Daarnaast moet ze aansluiten bij andere regelingen, zoals het arbobeleid en het beleid rond privacy. Zorg dat de gedragscode regelmatig wordt geëvalueerd en aangepast waar nodig.
Hoe ga je om met overtredingen van de gedragscode?
Bij overtredingen is het belangrijk dat er een duidelijke procedure is. Denk aan een meldpunt, een vertrouwenspersoon en een stappenplan voor opvolging. Door consequent te handelen laat de organisatie zien dat ze de gedragscode serieus neemt en dat grensoverschrijdend gedrag niet wordt getolereerd.
