Veel werkgevers investeren, zowel in geld als in tijd, in hun werknemers op het gebied van kennis en professionaliteit.

Door het volgen van een opleiding/cursus verhoogt de werknemer zijn of haar kennis en de werkgever verhoogt het kwaliteitsniveau en de professionaliteit van haar organisatie. Een win/win-situatie dus, waarvoor veel werkgevers graag bereid zijn om de kosten voor hun rekening te nemen.

Dit wordt heel anders, indien de werknemer de opleiding niet (met succes) afrondt of binnen korte termijn na het behalen van het certificaat of het diploma het dienstverband eindigt. De werkgever ziet in deze gevallen niets terug van zijn investeringen en zal de gemaakte kosten alsnog voor rekening van de werknemer willen brengen.

De vraag is: kan dat?
Het antwoord is: ja, maar slechts onder bepaalde omstandigheden.

Het studiekostenbeding

De werkgever kan met de werknemer schriftelijk overeenkomen dat de werknemer onder bepaalde omstandigheden verplicht is de gemaakte studiekosten terug te betalen. Een zogenaamd 'studiekostenbeding' moet aan de volgende voorwaarden voldoen:

  1. het beding moet een periode vaststellen waarin de werkgever wordt geacht baat te hebben bij de door de werknemer verworven kennis en vaardigheden;
  2. in het beding moet uitdrukkelijk worden vastgesteld welke (loon)kosten de werknemer, indien de arbeidsovereenkomst tijdens of onmiddellijk na afloop van de studieperiode eindigt, aan de werkgever moet terugbetalen;
  3. de terugbetalingsverplichting moet tijdens de vastgestelde periode naar evenredigheid van het voortduren van het dienstverband verminderen. Het studiekostenbeding moet dus een glijdende schaal hebben.

Naast deze formele voorwaarden gelden nog enkele bijkomende voorwaarden. Zo wijs ik u op de verplichting van de werkgever om de gevolgen van het studiekostenbeding aan de werknemer uiteen te zetten en de norm van de redelijkheid en billijkheid in acht te nemen bij de beslissing daadwerkelijk tot verhaal over te gaan. In het algemeen zal gelden dat een werkgever in strijd met deze norm handelt, wanneer hij een beroep doet op het studiekostenbeding, terwijl de werkgever zelf het initiatief voor de beëindiging van het dienstverband heeft genomen, zonder dat sprake is van een verwijtbaar handelen door de werknemer.

Ook is van belang dat het studiekostenbeding met de werknemer zelf wordt overeengekomen en niet wordt volstaan met een verwijzing naar een bepaling in een CAO of een arbeidsvoorwaardenreglement.

Maak duidelijke en schriftelijke afspraken!

Gelet op de stringente voorwaarden die aan een studiekostenbeding worden gesteld, doet u er als werkgever verstandig aan het beding zorgvuldig en helder te formuleren. Hiervoor kan een artikel in de schriftelijke arbeidsovereenkomst worden opgenomen, maar het heeft de voorkeur om daarnaast voor iedere opleiding een op maat gesneden terugbetalingsregeling overeen te komen.

Hoewel niets zeker is, heeft u met deze werkwijze de grootste kans dat u met succes gemaakte studiekosten kunt terugvorderen.

Heeft u vragen over het opstellen van een studiekostenbeding of andere vragen over dit onderwerp, neemt u dan vooral contact op met mij.

Oorspronkelijk auteur: mr. Gizem Çimen (niet meer werkzaam bij RWV Advocaten)