Een buitengerechtelijk dwangakkoord: de WHOA deel 2

In deel 1 is het WHOA-akkoord op hoofdlijnen uiteengezet. In dit deel ga ik specifieker in op enkele onderdelen ervan. De WHOA (Wet Homologatie Onderhands Akkoord) heeft invloed op de positie van de schuldeisers en de rechtbank, alsmede op de stemming bij de schuldenlast. Ook kent de WHOA bepalingen die door de schuldenaar kunnen worden gebruikt om het akkoord een betere slagingskans te geven.

WHOA-akkoorden; de openbare en besloten procedure

De WHOA kent twee soorten buitengerechtelijke akkoordprocedures: een besloten akkoordprocedure en een openbare akkoordprocedure.

De besloten akkoordprocedure kan geheel buiten de openbaarheid worden doorlopen. Dat kan bijvoorbeeld van pas komen als een akkoord geen betrekking heeft op schuldeisers, maar alleen op aandeelhouders. Bijvoorbeeld bij een startup waarbij een aanvullende kapitaalinjectie noodzakelijk is en de aandeelhouder(s) en het bestuur het onderling niet eens kunnen worden over de voorwaarden daarvan.

Bij de openbare akkoordprocedure vindt de homologatiezitting in het openbaar plaats en wordt na de (eerste) rechterlijke beslissing in de procedure een aantal gegevens gepubliceerd.

Voor het overige zijn de procedures vrijwel gelijk.

Invloed schuldeisers en rechtbank op het WHOA-proces

De schuldenaar voert tot op grote hoogte zelf de regie in het proces. Stemgerechtigde schuldeisers en aandeelhouders kunnen pas tegen het akkoord opkomen bij de homologatie ervan.

Wel kunnen schuldeisers, als voorzienbaar is dat de schuldenaar niet kan voortgaan met het betalen van zijn schulden, een verzoek indienen bij de rechtbank om een zogenaamde herstructureringsdeskundige aan te stellen. Dit is een door de rechtbank aangewezen functionaris die samen met het bestuur de mogelijkheden van een akkoord onderzoekt. Ook aandeelhouders en werknemers kunnen een dergelijk verzoek indienen.

Is er geen herstructureringsdeskundige aangesteld, dan kan de rechtbank op ieder moment ambtshalve een observator aanstellen. Schuldeisers hebben geen formeel recht om daartoe een verzoek in te dienen, maar kunnen de rechtbank wel vragen om dit (ambtshalve) te doen.

Als er in de voorbereidings- en aanbiedingsfase geen herstructureringsdeskundige is aangesteld, dan is de rechtbank verplicht om een observator te benoemen zodra het homologatieverzoek is ingediend, tenzij alle klassen hebben ingestemd. Deze observator bewaakt en controleert het proces van akkoordaanbieding.

Vereiste meerderheid van totale schuldenlast

Bij de stemming wordt bij schuldeisers (uitsluitend) gekeken naar de totale schuldenlast van de klasse. De klasse heeft voor het akkoord gestemd, als twee derde van de in de klasse opgenomen schuldenlast voor het akkoord heeft gestemd. Het gaat dus niet om het aantal schuldeisers dat voor of tegen heeft gestemd, maar om de schuldenlast.

Voor aandeelhouders wordt gekeken naar de nominale waarde van het in de klasse vertegenwoordigde aandelenkapitaal. Ook daarbij dient twee derde van het in de klasse opgenomen geplaatste kapitaal voor het akkoord te stemmen.

Speciaal gereedschap zoals afkoelingsperiode

De WHOA kent een flink aantal bepalingen die door de schuldenaar kunnen worden gebruikt om het akkoord een betere slagingskans te geven. Bijvoorbeeld het vragen van een afkoelingsperiode voor de duur van maximaal acht maanden. Gedurende deze afkoelingsperiode worden crediteuren beperkt in de uitoefening van diverse rechten, zoals het uitwinnen van zekerheden, maar ook de beëindiging of opschorting van lopende contracten. Omgekeerd kan de schuldenaar voorstellen doen tot wijziging van lopende contracten en kan – als de contractspartij daaraan niet mee wil werken – de rechter bij de homologatie toestemming verzoeken om de overeenkomst tussentijds op te zeggen. Dit geldt voor alle lopende duurovereenkomsten, behoudens arbeidsovereenkomsten.

Een WHOA-akkoord biedt dan ook geen middel om het personeelsbestand te reorganiseren, maar wel om bijvoorbeeld een huurcontract tussentijds open te breken.