Door het afgeven van een bankgarantie verbindt de bank zich om gedurende de looptijd van de garantie een bepaald (maximum)bedrag aan de begunstigde te betalen, indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Verstrekt u als schuldenaar een bankgarantie in het kader van een vordering uit diensten of op te leveren werk van de schuldeiser, dan kan de schuldeiser de bankgarantie op een later moment normaal gesproken innen (‘trekken’) ongeacht of u (de kwaliteit van) de diensten of het werk betwist. U wordt vervolgens door uw bank aangesproken voor de afgedragen gelden. Bent u niet tevreden over de dienst of het werk, dan zult u zelf een vordering tegen de schuldeiser moeten instellen om het betaalde weer terug te halen. Dit is het uitgangspunt van de abstracte bankgarantie: “eerst betalen, dan praten.” In dat kader gelden echter twee uitzonderingen.

De tekst van een bankgarantie kan het verschil maken tussen uitkering of geen uitkering

Ten eerste hangt alles samen met de tekst van een bankgarantie: niet iedere bankgarantie is abstract. Zo kunt u in de tekst van de bankgarantie een of meerdere voorwaarden aan het trekken van de bankgarantie laten verbinden, bijvoorbeeld dat:

  • de hoogte van de bankgarantie afhangt van (de hoogte van) een onderliggende vordering,
  • (de hoogte van) deze vordering niet door u betwist wordt en/of
  • de schuldeiser en/of de begunstigde voordien niet of juist wel moet zijn gefailleerd (afhankelijk van wat er in het concrete geval speelt).

Dergelijke eisen moeten uiteraard wel eenduidig in de bankgarantie zijn opgenomen. Is dat niet gebeurd, dan is al snel sprake van een abstracte bankgarantie.

Wordt de door u verstrekte bankgarantie getrokken en vermoedt u fraude of bedrog? Verstrek uw bank dan direct de onderbouwing daarvan!

Ten tweede geldt een uitzondering voor gevallen van bedrog of willekeur. In een recent arrest bepaalde de Hoge Raad dat sprake was van een abstracte bankgarantie en dat een dergelijke betalingsverplichting zelfstandig is, tenzij sprake is van bedrog of willekeur van de schuldeiser. Eerder had het Hof nog een zekere afhankelijkheid van de bankgarantie ten opzichte van de onderliggende rechtsverhouding tussen schuldeiser en schuldenaar aangenomen. De weigering van de bank om tot betaling over te gaan “omdat het gestelde bedrag apert onjuist zou zijn”, werd door de Hoge Raad in de desbetreffende zaak vervolgens onvoldoende gespecificeerd geacht. Ondanks dat het beroep op bedrog of willekeur alsnog op een later moment wel voldoende werd onderbouwd, moest de bank dus alsnog uitbetalen aan de begunstigde.

Vermoedt u bedrog of willekeur?

Verstrek uw bank dan direct voldoende duidelijke redenen om uitkering onder de bankgarantie op deze gronden te weigeren. Indien u een bankgarantie laat verstrekken, zal de bank het betaalde bij u terugvorderen. Indien de schuldeiser echter al gefailleerd is, zoals in deze zaak het geval was, verkrijgt u vervolgens slechts een vordering (tot terugbetaling van hetgeen de bank ‘onterecht’ heeft uitgekeerd) in diens faillissement. Of daarop enige uitkering volgt, is maar zeer de vraag, zeker nu vermoedelijk aan uw vordering geen voorrang of zekerheid verbonden zal zijn. Slechts op circa 5% van dergelijke concurrente vorderingen volgt in faillissementen immers enige (meestal zeer beperkte) uitkering.

De bankgarantie in het algemeen

Niet alleen berekent de bank over een verstrekte bankgarantie provisie (niet alleen eenmalig, maar ook periodiek gedurende de looptijd), ook zal de bank veelal gedurende de looptijd van de bankgarantie uw kredietlimiet met een gelijk bedrag verlagen, een saldo bevriezen of extra pand- of hypotheekrechten willen vestigen. Bovendien geldt dat wat de bank uitbetaalt, wordt verhaald op u.

Twee tips voor het verstrekken van een bankgarantie

Twee tips, indien u een bankgarantie wilt/moet verstrekken:

  1. Probeer met uw wederpartij overeen te komen dat u geen abstracte bankgarantie afgeeft, maar een bankgarantie waarop slechts uitkering volgt indien wordt voldaan aan strikt geformuleerde voorwaarden.
  2. Vermoedt u bedrog of willekeur van de schuldeiser of de begunstigde? Verzoek uw bank dan zo snel mogelijk (bij voorkeur schriftelijk) niet uit te keren en geef uw bank alle informatie op grond waarvan uitkering volgens u geweigerd moet worden.

Meer informatie over bankgaranties?

Wilt u een bankgarantie verstrekken of laten verstrekken of wilt u meer weten over de reikwijdte van de bankgarantie die u heeft gekregen of verstrekt, neem dan gerust contact op met mij of één van de overige insolventiespecialisten.