Een veilige en gezonde thuiswerkplek volgens de Arbowet

Sinds de coronacrisis werken er veel werknemers vanuit huis. De ene werknemer werkt achter zijn laptop aan de keukentafel. De andere werknemer heeft thuis een volledig ingericht kantoor met een goed bureau, een bureaustoel en dubbele beeldschermen. Heeft u als werkgever een verplichting om te zorgen voor een gezonde en veilige werkplek voor uw werknemers als zij vanuit huis werken? En wat is een gezonde en veilige thuiswerkplek dan? Aan welke eisen uit de Arbowet moet de thuiswerkplek voldoen? En is het aan u als werkgever om dit te faciliteren en te betalen?

Zorgplicht werkgever bij thuiswerken

Als werkgever heeft u een zorgplicht als het gaat om de arbeidsomstandigheden waarin uw werknemers hun werk verrichten. Maar hoe zit dit in relatie tot de thuiswerkplek? Geldt deze zorgplicht ook ten aanzien van de thuiswerkplek?

Het antwoord daarop is ‘ja’. Als werkgever heeft u de verplichting om te zorgen voor een goede, gezonde en veilige werkplek, ook als uw werknemer vanuit huis werkt.

Als uw werknemer vanuit huis werkt en geen goede thuiswerplek heeft, bestaat de kans op lichamelijke klachten. Daarom is het extra belangrijk om aandacht te besteden aan de thuiswerkplek om zo risico’s op uitval van uw werknemer te beperken.

Waar moet de thuiswerkplek aan voldoen?

Wat ten aanzien van de thuiswerkplek van u als werkgever mag worden verwacht is neergelegd in de Arbeidsomstandighedenwetgeving.

Alhoewel voor plaatsonafhankelijke arbeid, waar thuiswerken ook onder valt, een lichter Arbo-regime geldt (zo gelden de verplichtingen voor brandgevaar, grootte van de werkruimte, etc. niet), zijn er wel een aantal zaken waar u rekening mee dient te houden.

Zo moet u op grond van het Arbeidsomstandighedenbesluit ervoor zorgen dat de thuiswerkplek ergonomisch goed is ingericht en de werkplek zoveel mogelijk aan de persoonlijke eigenschappen van uw werknemer wordt aangepast. Ook thuis hebben uw werknemers recht op een ergonomische werkplek om lichamelijke klachten te voorkomen. Het is daarom belangrijk om met uw werknemer afspraken te maken over faciliteiten zoals een bureau of bureaustoel. Dit kan bijvoorbeeld door het ter beschikking stellen van voorzieningen voor de inrichting van de thuiswerkplek of hulpmiddelen die voorkomen dat uw werknemers te lang of op de verkeerde wijze werken. Daarbij moet u niet alleen denken aan een bureau of een bureaustoel, maar ook aan zaken zoals een beeldscherm, los toetsenbord en goede verlichting (voldoende daglicht).

Inrichten van de thuiswerkplek

U kunt er voor kiezen de thuiswerplek voor uw werknemer in te richten. Hiermee houdt u vinger aan de pols en kunt u volledig toezien op naleving van de Arbowetgeving. Gebruikelijker is echter om uw werknemer zelf de thuiswerkplek te laten inrichten en er enkel op toe te zien dat de thuiswerplek aan de Arbonormen voldoet. Dit laatste kan bijvoorbeeld door het verstrekken van een checklist of door uw werknemer foto’s te laten maken van zijn thuiswerkplek.

Eisen beeldschermarbeid thuiswerkplek

Daarnaast moet de thuiswerkplek voldoen aan de eisen die worden gesteld aan beeldschermarbeid. Dit betekent dat het beeldschermwerk moet worden afgewisseld met pauzes of andere werkzaamheden. Bovendien dient het werken achter een laptop zonder hulpmiddelen beperkt te worden tot een maximum van 2 uur per dag. Het is dus niet toegestaan om uw werknemer een volledige dag achter een laptop te laten werken, tenzij u extra hulpmiddelen ter beschikking stelt. Denk bijvoorbeeld aan een los toetsenbord, losse muis en/of een extra beeldscherm.

Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) thuiswerken

Verder moeten de risico’s die verbonden zijn aan de arbeid worden geïnventariseerd en geëvalueerd aan de hand van de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E). In de RI&E moet u ook aandacht besteden aan thuiswerken en de mogelijke risico’s die dit met zich meebrengt. Besteed in de RI&E ook aandacht aan de psychosociale arbeidsbelasting. Hierbij kan worden gedacht aan werkdruk, juist nu bij thuiswerken de grens tussen werk- en privé kan vervagen.

Aandacht voor werkhouding en instructies

Ten slotte heeft u als werkgever ook de verplichting om er voor te zorgen dat uw werknemer goed is voorgelicht en geïnstrueerd is zich te houden aan de veiligheidsvoorschriften die behoren bij een goede inrichting van de thuiswerkplek. Besteedt daarbij extra aandacht aan de werkhouding en instructies omtrent beeldschermarbeid, denk hierbij bijvoorbeeld aan instructies over de zithouding van uw werknemer.

Advies is dan ook om in uw Arbobeleid stil te staan bij het feit dat veel werknemers vanuit huis werken en naar alle waarschijnlijkheid ook (gedeeltelijk) zullen blijven werken. Let op, bij het wijzigen van het Arbobeleid, dient u de ondernemingsraad op grond van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) om instemming te vragen.

Wat zijn de gevolgen als u de Arbowetgeving niet naleeft?

Onvoldoende zorg voor een veilige en gezonde werkomgeving en het niet naleven van de Arbowetgeving kan leiden tot boetes van de Inspectie SZW.

Ook bestaat het risico, als u onvoldoende zorg draagt voor de arbeidsomstandigheden en dus ook de thuiswerkplek, dat u door uw werknemer aansprakelijk kan worden gesteld voor de schade die de werknemer als gevolg van onvoldoende zorg voor de arbeidsomstandigheden mogelijk lijdt. Als werkgever bent u immers aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werk lijdt, tenzij u aan uw zorgplicht heeft voldaan of sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid aan de zijde van uw werknemer.

Wie draagt de kosten voor het inrichten van de thuiswerkplek?

De kosten die verbonden zijn aan het naleven van de hiervoor genoemde Arboverplichtingen komen in principe voor rekening van u als werkgever. Dit geldt dus ook voor de ergonomische inrichting van de werkplek.

Uiteraard hoeft u geen kosten te maken of te vergoeden als uw werknemer al een thuiswerkplek heeft die aan alle voornoemde Arboverplichtingen voldoet.

In een thuiswerkregeling of thuiswerkovereenkomst kunt u afspraken maken met uw werknemers over eventuele vergoedingen voor de kosten van inrichting van de thuiswerkplek.