Momenteel wordt het nieuws gedomineerd door de coronacrisis. Ander nieuws lijkt bijna stil te liggen, maar toch speelt er genoeg op het gebied van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Zo ziet de Rabobank zich momenteel geconfronteerd met een door de DNB opgelegde deadline en is aan de Zweedse Swedbank een boete van recordformaat opgelegd. Daarnaast verliezen steeds meer Nederlanders, die de Amerikaanse nationaliteit bezitten, toegang tot hun bankrekening.

Deadline DNB waarschijnlijk te vroeg voor Rabobank

Eerder beschreven we al dat de Rabobank circa 40.000 klantenbestanden opnieuw moest beoordelen, omdat deze klanten ten onrechte in de laagste risicoklasse zijn ingedeeld en daarom niet worden gemonitord. Hiervoor legde DNB de Rabobank al in 2018 een last onder dwangsom op van ongeveer 1 miljoen euro. De Rabobank had oorspronkelijk tot 1 april 2020 de tijd om de 40.000 klantdossiers op orde te krijgen.

Of de Rabobank hierin is geslaagd, is nog niet bekend gemaakt. Ook zij heeft het – net als alle banken – vanwege de coronacrisis momenteel erg druk met onder andere verzoeken van ondernemers om extra krediet. De kans is dus reëel dat zij de deadline van 1 april 2020 niet heeft gehaald.

Hoewel antiwitwas-werkzaamheden in deze crisistijd ook hoog op de agenda moeten staan, zullen banken zich toch vooral focussen op hun primaire bedrijfsactiviteiten, zoals de kredietverlening, het draaiende houden van het girale betalingsverkeer en het effectenverkeer. Voor een zorgvuldige beoordeling van de genoemde 40.000 dossiers kon/kan dus slechts beperkt tijd vrij gemaakt worden. Ons is nu al gebleken dat veelal het ‘zekere voor het onzekere’ is genomen en bij klanten het noodzakelijke onderzoek en/of hoor en wederhoor achterwege is gelaten. Deze klanten zijn zonder grondige onderbouwing in een hogere risicoklasse ingedeeld en vervolgens de deur gewezen.

37 miljard euro aan risicovolle transacties uitgevoerd door Swedbank

Eind vorig jaar is de Swedbank beboet vanwege een ondeugdelijk antiwitwas-beleid. De Zweedse grootbank heeft het nog bonter gemaakt dan de Nederlandse banken en heeft tussen 2014 en 2019 voor 37 miljard euro aan transacties uitgevoerd, waar grote witwasrisico’s aan kleven. Van dit bedrag ging ruim 18 miljard euro om in de Baltische staten.

De Zweedse en Estse toezichthouders hebben de Swedbank hiervoor een recordboete opgelegd van 4 miljard Zweedse kronen (circa 350 miljoen euro). Daarnaast loopt er in de Verenigde Staten momenteel een strafrechtelijk onderzoek naar de witwasschandalen rondom de Swedbank in relatie tot een al langer lopende fraudezaak bij Danske Bank. De grootste hypotheekverstrekker van Zweden staat dus mogelijk naast deze boete een nog veel hogere boete te wachten.

Banken wijzen hun Amerikaans-Nederlandse klanten de deur

Op grond van het FATCA-verdrag tussen Nederland en de Verenigde Staten moeten Nederlandse banken met ingang van 1 januari 2020 bij klanten met een Nederlandse én een Amerikaanse nationaliteit (US Persons) de Amerikaanse belastingdienst (IRS) voorzien van hun Amerikaanse burgerservicenummer (social security number (ssn)). Doen banken dit niet, dan hangt hen een forse boete boven het hoofd. Sinds het sluiten van de Amerikaanse ambassade vanwege het coronavirus, zijn naar verluid ongeveer 20.000 van deze klanten in acute problemen gekomen.

Veel klanten beschikken niet over een ssn, omdat ze al hun leven lang in Nederland wonen. Zij hoefden dit ook niet aan te leveren, omdat banken met het enkel registreren van de geboortedatum van deze klanten al voldeden aan de bepalingen uit het FATCA-verdrag. Aangezien hier begin dit jaar verandering in is gekomen, hebben veel US Persons tegelijkertijd een ssn aangevraagd en zijn zij hierdoor op een lange wachtlijst gekomen. Maar nu het Amerikaanse consulaat is gesloten, kunnen zij geen ssn aanvragen. Naar Europees recht is het enkel ontbreken van een ssn bovendien geen grond voor het weigeren of opzeggen van een bankrekening. Toch hebben banken dit in veel gevallen gedaan, onder dreiging van zware Amerikaanse sancties bij overtreding van het verdrag. Het is dan ook niet uit te sluiten dat nog meer US Persons de toegang tot hun bankrekening zullen verliezen.

Buitenproportionele vragen en eisen van KYC-afdelingen zijn meer regel dan uitzondering en leiden vaak tot beëindiging bancaire relatie

Financiële instellingen zijn volop bezig met de naleving van de Wwft, zeker nu er veel ‘reddingsgeld in omloop is, en zeggen zij ook veel klantrelaties op. Meer dan eens stellen de (KYC-afdelingen van de) banken bij hun onderzoek echter buitenproportionele eisen aan hun klanten, om vervolgens de rekeningen te blokkeren en de relatie te beëindigen. Veelal is er een (kostbare)  gang naar de rechter voor nodig, of ten minste  een brief van een advocaat, om de bank – al dan niet vrijwillig – tot inkeer te brengen.

Heeft uw bank de relatie met u of uw onderneming beëindigd of dreigt zij dit te doen? Schakel tijdig het KYB-team in

Stelt uw bank u vragen over uw bedrijfsvoering, (bank)transacties of zakelijke relaties? Of heeft uw bank de bankrelatie beëindigd of dreigt zij dit te doen? Neem in dat geval zo snel mogelijk contact op met het KYB-team (Keep Your Bank-team) van RWV. Zij adviseert en zo nodig procedeert over zaken waarin bankrelaties (dreigen te) worden opgezegd.