De onderhandelingen in een overnametraject nemen vaak de nodige tijd in beslag. U heeft met een mogelijke koper in dit stadium, na het sluiten van een geheimhoudingsovereenkomst, al diverse gegevens uitgewisseld, basisafspraken vastgelegd in een intentieovereenkomst en een due diligence onderzoek gestart. In de onderhandelingen probeert u samen met de koper overeenstemming te bereiken op alle punten. Maar wat als de koper de voorgenomen overname toch niet wil doorzetten. Kan de koper de onderhandelingen zomaar afbreken?

Uitgangspunt: afbreken van onderhandelingen mag, tenzij sprake is van gerechtvaardigd vertrouwen

Als uitgangspunt bij onderhandelingen geldt dat de koper de onderhandelingen eenzijdig mag afbreken, tenzij afbreken onaanvaardbaar zou zijn op grond van uw gerechtvaardigd vertrouwen in het tot stand komen van de overeenkomst of in verband met andere omstandigheden van het geval.

Van gerechtvaardigd vertrouwen in de totstandkoming van de overeenkomst is sprake op het moment dat u en de koper op hoofdlijnen van de transactie overeenstemming hebben bereikt.

Bij de beoordeling of sprake is van gerechtvaardigd vertrouwen wordt niet alleen rekening gehouden met uw belangen. Ook speelt de wijze waarop en de mate waarin de koper heeft bijgedragen om dit vertrouwen bij u te wekken een rol.

Afbreken van onderhandelingen ongeoorloofd. Wat nu?

Wanneer u als verkoper gerechtvaardigd erop mocht vertrouwen dat de overeenkomst tot stand zou komen, is het eenzijdig afbreken van de onderhandelingen door de koper ongeoorloofd. Op dat moment zijn er grofweg twee mogelijkheden:

  1. de koper is aan u een schadevergoeding verschuldigd; of
  2. u wordt verplicht met de koper verder te onderhandelen om vervolgens overeenstemming te bereiken omtrent een finale overeenkomst.

Schadevergoeding: het positief of het negatief contractsbelang

Op het moment dat de koper aansprakelijk is voor de schade die u door het afbreken van de onderhandelingen heeft geleden, kan een onderscheid worden gemaakt in vergoeding van het positief of het negatief contractsbelang.

Bij vergoeding van het positief contractsbelang dient u als benadeelde partij zoveel mogelijk in de positie te worden gebracht waarin u zou verkeren als de onderhandelingen succesvol zouden zijn verlopen. Met andere woorden: het voordeel (winst) die u zou hebben (gemaakt) op het moment dat de overeenkomst wél tot stand was gekomen

Het negatief contractsbelang betreft een schadevergoeding die u in de positie brengt waarin u zou verkeren op het moment dat in het geheel niet zou zijn onderhandeld. Bijvoorbeeld schade als gevolg van het mislopen van alternatieve contracten vanwege de afgebroken onderhandelingen. 

Uit jurisprudentie volgt evenwel dat aansprakelijkheid voor afgebroken onderhandelingen niet snel wordt aangenomen. Als deze al wordt aangenomen, dan volgt veelal een discussie over de hoogte van de schade en in hoeverre die voldoende in verband staat met de gevoerde onderhandelingen.
 

Verder onderhandelen 
 

Ook kunnen u en de koper verplicht worden om verder met elkaar te onderhandelen om vervolgens tot een finale overeenkomst te komen. Dit betekent evenwel niet de verplichting om te contracteren; er moet immers overeenstemming over alle punten worden bereikt. 

De vraag is ook of het vertrouwen niet al dermate is geschaad en de verhoudingen zijn verstoord om alsnog tot een finale overeenkomst te kunnen komen.
 

TIP: gebruik voorbehouden gedurende de onderhandelingen om het gerechtvaardigd vertrouwen bij u en de koper beheersbaar te houden.
 

Wat als u als verkoper de onderhandelingen wilt afbreken? 
 

Het kan natuurlijk ook zo zijn dat u als verkoper de onderhandelingen wilt afbreken. Dan gelden uiteraard dezelfde voorwaarden zoals hierboven beschreven.

Stappenplan overname onderneming

Als u uw onderneming wilt verkopen, kunt u niet vroeg genoeg beginnen met de voorbereiding. In 2017 hebben wij al de twaalf stappen van het stappenplan overname onderneming voor u in kaart gebracht. In deze en volgende bijdragen volgt een verdiepende uitwerking van de stappen:

Meer weten over bedrijfsovernames?

Heeft u in de tussentijd vragen, bent u van plan om uw onderneming te verkopen of heeft u een onderneming op het oog om te kopen? Neem gerust contact op met mij.