Stappenplan Reorganisatie. Stap 5: opstellen van een sociaal plan

Een sociaal plan beschrijft de voorzieningen die voor werknemers worden getroffen bij een collectief ontslag. Vaak zijn dit maatregelen om de gevolgen van het ontslag te verzachten, maar ook afspraken over herplaatsingsprocedures. Het gebruik maken van een sociaal plan bij een reorganisatie is niet verplicht, maar bij grotere reorganisatie gebeurt dit meestal wel. Ook wordt in dat geval vaak overlegd met de vakbonden. Let op, soms bent u op grond van de cao verplicht om met de vakbonden om tafel te gaan. Dit betekent overigens niet dat dit overleg ook tot overeenstemming moet leiden.

Een sociaal plan tijdens een reorganisatie heeft belangrijke voordelen:

voor iedereen die wordt ontslagen geldt hetzelfde;
het werkt snel en duidelijk;
door te laten zien dat op een goede manier afscheid wordt genomen van hun collega’s, blijven achterblijvers gemotiveerd.

Wat is een sociaal plan?

Er bestaat geen standaard sociaal plan. Een sociaal plan wordt op maat gemaakt en de inhoud staat dan ook niet bij voorbaat vast. De inhoud wordt bepaald door hetgeen redelijk wordt geacht, maar uiteraard ook door wat u als werkgever financieel kan dragen!

In de praktijk komen vaak de volgende onderwerpen in een sociaal plan aan de orde:

Een inleiding met een beschrijving van de reden/noodzaak van de reorganisatie;
De werkingssfeer, op welke werknemers het sociaal plan van toepassing is;
De looptijd van het sociaal plan, met een begindatum en een einddatum;
De maatregelen die getroffen zijn voor werknemers die ontslagen gaan worden (outplacement, ontslagvergoedingen, aanvullingen op WW-uitkering, tijdelijke salarisgarantie of afbouwregeling bij aanvaarding van lagere functie, sollicitatiefaciliteiten);
Herplaatsingsprocedures;
Een billijkheidsclausule/hardheidsclausule. Dit is een bepaling die u als werkgever de vrijheid biedt om in een bijzondere situatie voor een individuele werknemer van het sociaal plan af te wijken.

Gebondenheid van de werknemer aan een sociaal plan tijdens een reorganisatie

Een sociaal plan kan op verschillende wijzen tot stand komen: in overleg en met instemming van de vakbonden of de ondernemingsraad (OR), of eenzijdig door u opgesteld.

Wordt het sociaal plan met de vakbonden afgesloten, dan kan er sprake zijn van een bindende werking. Dit is het geval als het sociaal plan de status van een cao heeft. De werknemers die lid zijn van de betrokken vakbonden zijn dan automatisch gebonden aan het sociaal plan. Is een werknemer geen lid van de betrokken vakbonden, dan is de werknemer in principe niet gebonden en wordt het sociaal plan gezien als een beëindigingsvoorstel namens u. Toch zal een rechter vaak alleen in uitzonderlijke situaties van het sociaal plan afwijken.

In uitzonderlijke gevallen kiest de vakbond ervoor om het sociaal plan aan te melden voor een algemeenverbindendverklaring. Hierdoor is het sociaal bindend voor alle werknemers die onder de werkingssfeer van het sociaal plan vallen.

Is het sociaal plan eenzijdig door u opgesteld, dan bindt het sociaal plan de individuele werknemer niet. De werknemer kan zelf besluiten het sociaal plan wel of niet te accepteren. Hetzelfde geldt in principe wanneer het sociaal plan de instemming van de OR heeft. Dit zou anders kunnen zijn als de OR het recht heeft om bindende afspraken te maken, maar dit komt in de praktijk niet vaak voor. Instemming van de OR zorgt vaak wel voor meer draagvlak onder werknemers om akkoord te gaan met het sociaal plan.

Download het complete stappenplan reorganisatie

Na deze stap volgt nog een aantal stappen. Deze behandelen wij in de volgende artikelen. Wilt u alle stappen overzichtelijk teruglezen, download dan vooral het volledige stappenplan reorganisatie.

Meer informatie

Meer weten over het opstellen van een sociaal plan? Neem contact op

Heeft u vragen over het opstellen van een sociaal plan voor 2020, het opstellen van een reorganisatieplan, reorganisaties in het algemeen of wilt u gaan reorganiseren? Neem dan gerust contact op met mij of een van de andere arbeidsrechtspecialisten.