Stappenplan Reorganisatie. Stap 7: Melding aan vakbonden en UWV over voorgenomen collectief ontslag (WMCO)

Betreft het een reorganisatie waarbij een groot aantal werknemers binnen korte termijn ontslagen moeten worden, dan kan sprake zijn van een collectief ontslag. Er is sprake van een collectief ontslag als:

U binnen een periode van drie maanden twintig of meer werknemers wilt ontslaan;
De werknemers binnen één werkgebied werkzaam zijn; en
De werknemers worden ontslagen om bedrijfseconomische redenen.

Voldoet u aan bovenstaande voorwaarden, dan zijn de regels uit de Wet melding collectief ontslag (WMCO) van toepassing. De WMCO bevat enkele verplichtingen voor u als werkgever. Zo dient u een collectief ontslag te melden aan de vakbonden. Een afschrift van deze melding dient u naar het UWV te sturen.

Het getalscriterium: welke werknemers tellen mee?

Voor het aantal van twintig werknemers tellen alle ontslagen die plaatsvinden op uw initiatief wegens bedrijfseconomische omstandigheden mee. Daarbij maakt de ontslagroute niet uit. Het gaat dus zowel om ontslagen via het UWV als door middel van een vaststellingsovereenkomst. Verder worden payrollwerknemers gelijkgesteld met eigen werknemers. Zij tellen dus ook mee.

Werknemers die niet meetellen zijn:

werknemers wiens arbeidsovereenkomst wordt beëindigd:
- om in de persoon gelegen redenen (denk aan: disfunctioneren, verwijtbaar handelen of nalaten en verstoorde arbeidsverhouding);
- tijdens de proeftijd; of
- wegens het aflopen van seizoensarbeid.
zzp’ers;
uitzendkrachten; en
werknemers van wie de tijdelijke arbeidsovereenkomst van rechtswege eindigt.

Welke werkgebieden bestaan er voor de WMCO?

Om tot een collectief ontslag te komen dient niet alleen aan het getalscriterium te worden voldaan, maar dienen de voor ontslag voor te dragen werknemers ook werkzaam te zijn binnen één werkgebied. Voor de WMCO zijn er in totaal zes werkgebieden:

Friesland, Groningen en Drenthe;
Overijssel en Gelderland;
Noord-Brabant en Limburg;
Zuid-Holland en Zeeland;
Flevoland en Utrecht;
Noord-Holland.

De werknemer wordt meegeteld in het werkgebied waar hij zijn arbeid verricht. Is een werknemer in meerdere werkgebieden werkzaam, dan is de standplaats van de werknemer bepalend. Als deze ontbreekt, dan is de vestiging van de werkgever van waaruit de melding wordt ingediend bepalend. Is dit ook onbekend, dan geldt de woonplaats van de werknemer als werkgebied.

U bent verplicht het collectief ontslag te melden bij UWV en vakbonden

Het voorgenomen ontslag dient u te melden aan de vakbonden en het UWV. Op die manier kunnen de vakbonden nog invloed uitoefenen op de besluitvorming. Bijvoorbeeld door in overleg te treden over:

de mogelijkheid om collectieve ontslagen te voorkomen of te verminderen; en
de mogelijke gevolgen voor de werknemers te verzachten, bijvoorbeeld door het sluiten van een sociaal plan (zie stap 5 van het stappenplan).

Een afschrift van de melding dient u naar het UWV te sturen, zodat zij eventueel maatregelen kan treffen om werkloosheid te voorkomen. Het UWV heeft een digitaal formulier ontwikkeld dat u kunt gebruiken voor de melding.

De melding moet plaatsvinden wanneer een concreet voornemen bestaat om tot collectief ontslag over te gaan. Dit is het moment nadat de beslissing is genomen die tot collectief ontslag kan leiden, maar voordat de plannen definitief zijn. De melding is dus niet op tijd als deze wordt gedaan wanneer de plannen al definitief zijn of zelfs al worden uitgevoerd.

U dient bij de melding de volgende informatie aan de vakbonden en het UWV te verstrekken:

de redenen (onderbouwing) voor het collectief ontslag;
het aantal werknemers dat u voornemens bent te ontslaan, verdeeld naar functie, leeftijd en geslacht;
het aantal werknemers dat gewoonlijk in dienst is;
de datum waarop u de werknemers wil ontslaan;
de selectiecriteria voor ontslag;
de berekening van eventuele afvloeiingsregelingen;
de wijze waarop u de arbeidsovereenkomsten wilt beëindigen (UWV, wederzijds goedvinden).

Bij het UWV dient u daarnaast aan te geven of er een OR is en zo ja, wanneer deze wordt geraadpleegd en of de OR een adviesrecht heeft.

Wachttijd van één maand: overlegtijd

Na de melding geldt een wachttijd van één maand. Dit heeft tot gevolg dat u een ontslagprocedure pas in gang kunt zetten nadat één maand sinds de melding is verstreken. Dit geldt niet wanneer de belanghebbende vakbonden zijn geraadpleegd en zij zich kunnen verenigen met de beëindigingen. Ook geldt de wachttijd niet wanneer de ontslagen een gevolg zijn van een faillissement of toepassing van de schuldsanering natuurlijke personen.

De wachttijd geeft u en vakbonden de gelegenheid om met elkaar in gesprek te treden over bijvoorbeeld een sociaal plan. De melding aan de vakbonden kan eigenlijk worden gezien als een uitnodiging tot overleg. Dit overleg hoeft niet tot een akkoord over een sociaal plan te leiden om uiteindelijk tot ontslag over te kunnen gaan.

Wordt wel een akkoord bereikt, dan kan dat worden meegenomen in het sociaal plan. In de praktijk hebben vakbonden niet altijd interesse in een overleg, bijvoorbeeld bij kleinere reorganisaties. Zij gaan dan niet in op de uitnodiging tot overleg. In dat geval heeft u voldoende gedaan. U mag de vakbonden als geraadpleegd beschouwen wanneer tussen de uitnodiging voor het overleg en de datum van het overleg ten minste twee weken is gelegen of wanneer de vakbonden hebben aangegeven af te zien van raadpleging.

Sancties bij niet naleving WMCO

Leeft u de regels uit de WMCO niet na, dan gelden hiervoor twee sancties.

In de eerste plaats neemt het UWV een aanvraag voor een ontslagvergunning niet in behandeling en gaat de kantonrechter niet over tot ontbinding. Tenzij u aannemelijk maakt dat de naleving van die verplichting de herplaatsing van de met ontslag bedreigde werknemers of de werkgelegenheid van de overige werknemers in de betrokken onderneming in gevaar zou brengen.
Ten tweede kan de werknemer een getroffen beëindigingsregeling door de kantonrechter laten vernietigen of een billijke vergoeding verzoeken.

Download het complete stappenplan reorganisatie

Na deze stap volgt nog een aantal stappen. Deze behandelen wij in de volgende artikelen. Wilt u alle stappen overzichtelijk teruglezen, download dan vooral het volledige stappenplan reorganisatie.

Meer informatie

Meer weten over collectief ontslag en de Wet melding collectief ontslag (WMCO)? Neem contact op

Heeft u vragen over collectief ontslagrecht, de WMCO, de collectief ontslagregels of vragen over reorganisaties in het algemeen? Neem gerust contact op met mij of een van de andere arbeidsrechtspecialisten.